Abstrakt: |
Celem badania było stwierdzenie, czy w rodzinach bezrobotnych absolwentów z podstawowym wykształceniem występowały zjawiska patologiczne i dewiacyjne. W badaniu wzięło udział 120 mężczyzn zarejestrowanych w Rejonowym Urzędzie Pracy w Poznaniu. Przeprowadzono 120 środowiskowych wywiadów kwestionariuszowych z bezrobotnymi, 107 środowiskowych wywiadów kwestionariuszowych i 107 wywiadów swobodnych z ich matkami, sporadyczne wywiady swobodne z członkami badanych rodzin oraz wywiady swobodne z pracownikami Rejonowego Biura Pracy i ekspertami ds. nieletnich Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu. Posłużono się metodą statystyczną i monograficzną. Wykorzystano takie techniki jak: środowiskowy wywiad kwestionariuszowy, wywiad swobodny, obserwację zewnętrzną, analizę dokumentów urzędowych orz studium przypadku. 74,2% bezrobotnych miało pochodzenie robotnicze. 52,2% rodziców legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym. Prawie 40% matek i taka sama liczba ojców pozostawało bez pracy. Bezrobocie miało negatywny wpływ na sytuację materialną całej rodziny; rodzice poza tym nie interesowali się postępami dziecka w nauce, nie przejawiali zainteresowań kulturowych. Na stopień dezintegracji rodzin miały wpływ złe warunki mieszkaniowe. 70% badanych rodzin zajmowało małe i ciasne mieszkania, niedostosowane do potrzeb rodziny. Nie można określić jednoznacznie destrukcyjnego wpływu złych warunków lokalowych, bo współwystępowały one z innymi czynnikami o charakterze patogennym: alkoholizmem, biedą itp. 19,1% bezrobotnych pochodziło z rodzin niepełnych, w których nie żyło jedno z rodziców. Brak jednego z rodziców, zła sytuacja finansowa utrudniały socjalizację dzieci i wypełnianie zadań rodziny. Do przyczyn występowania patologicznych zjawisk w rodzinie należy zaliczyć także nieprawidłowy układ związków społeczno-psychicznych. Konflikty były powodowane przede wszystkim przez problemy finansowe i alkoholizm. W 64% rodzin występowała przemoc fizyczna, najczęściej ze strony ojca, wobec wszystkich członków. Wymienione wyżej nieprawidłowości sprawiały, że bezrobotni absolwenci w trakcie trwania nauki szkolnej często wagarowali, mieli złe stopnie z zachowania, często spożywali alkohol. Trudny start na rynku pracy był spowodowany przede wszystkim niskim poziomem wykształcenia wśród bezrobotnych absolwentów. Pochodzili oni na ogół z rodzin o niskim statusie ekonomiczno-społecznym; ich rodzice legitymowali się niskim wykształceniem, wielu rodziców pozostawało bez pracy. W ich rodzinach panowały złe i bardzo złe warunki materialne. Struktura rodzin okazała się w dużym stopniu dysfunkcjonalna, uniemożliwiała spełnianie głównych funkcji, w szczególności socjalizacyjnej i materialno-zabezpieczającej. Bezrobotni absolwenci z podstawowym wykształceniem bardzo rzadko podejmowali konkretne działania, by zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. |