Abstrakt: |
Przedmiotem badania było tolerowanie niepełnosprawnych uczniów przez kolegów z klasy szkolnej. W badaniu wzięli udział uczniowie klas I–III z 62 szkół miejskich i wiejskich w województwach częstochowskim, katowickim, piotrkowskim i sieradzkim. W badanej populacji znalazło się 849 dzieci z miasta i 667 ze wsi. Wśród dzieci miejskich było 25 niepełnosprawnych, a wśród dzieci wiejskich – 55. Ogółem w badanej populacji znalazło się 80 osób niepełnosprawnych, w tym: 12 pierwszoklasistów, 26 drugoklasistów i 42 trzecioklasistów. U 23 niepełnosprawnych stwierdzono obniżoną sprawność umysłową, u 22 – wady wymowy, u 12 – wady wzroku, u 11 – chorobę ciągłą, u 8 – kalectwo, a u 4 – wady słuchu. Wśród niepełnosprawnych o obniżonej sprawności umysłowej było 6 dzieci miejskich i 17 wiejskich. W grupie dzieci z wadami wymowy znalazło się 6 dzieci miejskich i 16 wiejskich. Kalectwo stwierdzono u dziecka z miasta i 7 dzieci ze wsi. Wśród 14% badanych z przewlekłą chorobą były dzieci chore na białaczkę, z uszkodzeniem zwieracza cewki moczowej, lekkim porażeniem mózgowym, nadmierną otyłością, łuszczycą albo świerzbiączką. Koledzy z klasy unikali kontaktu cielesnego z dziećmi chorymi na łuszczycę albo świerzbiączkę – nie podawały im ręki podczas zabawy, nie pożyczały im swoich rzeczy. Otyłe dzieci nie mogły w pełni uczestniczyć we wszystkich zabawach z rówieśnikami. Wszystkie dzieci z wadą słuchu były tolerowane przez swoich szkolnych kolegów. Chętnie brały udział w zabawach, były zdrowe i sprawne. Stwierdzono, że uczniowie początkowych klas szkoły podstawowej w większości akceptują swoich rówieśników z wadą wymowy (91%). Dzieci te są na ogół sprawne, mogą uczestniczyć w zabawach, wobec swoich rówieśników są miłe i uśmiechnięte. Niechęć wobec dzieci z wadami wymowy pojawiała się wtedy, gdy osoby te były agresywne, złośliwe, wybuchowe i nerwowe. Zachowania nietolerancyjne przejawiały się wówczas w przezywaniu, dokuczaniu, poszturchiwaniu. Dzieci kalekie były tolerowane w 88%. Rówieśnicy wobec dzieci kalekich byli na ogół pomocni, cierpliwi i życzliwi; nietolerancję przejawiali wobec takich zachowań osób niepełnosprawnych jak: płacz, izolacja i trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi. Uczniowie z wadą wzroku byli tolerowani w 75%. Zachowania nietolerancyjne polegały na używaniu wobec dzieci niepełnosprawnych takich wyzwisk jak: Baba Jaga, ślepok, okularnica. Najwięcej zachowań nietolerancyjnych dzieci przejawiały wobec kolegów z obniżoną sprawnością umysłową. Wobec chłopca, który w czasie lekcji chodził po klasie, śmiał się głośno i mówił do siebie, uczniowie byli niemili, odtrącali go, wyśmiewali. Jedna z dziewczynek o obniżonej sprawności umysłowej próbowała nawiązać kontakt z kolegami z klasy, częstowała ich cukierkami, ale mimo to była przez rówieśników odtrącana. |