Abstrakt: |
Badanie dotyczyło problematyki wartości młodzieży przestępczej. Objęto nim 103 chłopców w wieku 13-18 lat przebywających w Państwowym Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Nysie. Posłużono się kwestionariuszem wartości i aspiracji, kwestionariuszem interakcji rodzinnych, autoportretem Steina, analizą dokumentacji. Badani w większości dopuścili się przestępstw przeciwko mieniu prywatnemu – 69%, prawie 57% popełniło dwa czyny przestępcze; 47% pochodziło z rodzin pełnych, 28% z rozbitych, najczęściej z powodu rozwodu – 61%. W hierarchii wartości badani najwyżej cenili posiadanie przyjaciół – 89% wyborów, następnie: pieniądze i pozycję materialną – 81%, wiedzę i wykształcenie – 57%, szczęśliwe życie rodzinne – 53%, wygodne życie – 51%, pasjonującą pracę zawodową – 44%, ciekawe życie – 40%, życie zgodne z wiarą – 37%, bycie pożytecznym dla ludzi – 33%, popularność – 19%, wpływ na gospodarkę kraju – 11%, wybitne osiągnięcia – 6%. Stwierdzono, że kategorie deklarowanych wartości są ubogie w wielostronność, mniej optymistyczne niż u młodzieży nieprzestępczej. Na poziom aspiracji edukacyjno-zawodowych miały wpływ: zaburzona struktura rodziny, liczba dzieci w rodzinie, samoocena zajmowanej pozycji wśród rodzeństwa. Bez względu na aspiracje prawie 46% badanych było przekonanych o gorszym ich traktowaniu przez rodziców. Deklarowana przez badanych hierarchia aspiracji życiowych aktualistycznych: opuścić ośrodek wychowawczy, ukończyć szkołę i podjąć dobrze płatną pracę, poznać wartościową dziewczynę, zdobyć tężyznę fizyczną, radykalnie zmienić własne postępowanie, posiadać prawdziwych przyjaciół, osiągnąć wyższą pozycję w grupie rówieśniczej, nabyć umiejętności zawodowe w obranym kierunku nauki. Hierarchia aspiracji perspektywicznych: osiągnąć wysoką pozycję materialną, posiadać własne mieszkanie, wyemigrować w celach zarobkowych (nie na stałe), założyć rodzinę, być w pełni samodzielnym i zaradnym życiowo, prowadzić aktywne życie, zdobyć uznanie i szacunek wśród ludzi, zdobyć możliwie najwyższe wykształcenie; w hierarchii tej odnotowano różnice między młodzieżą mniej a bardziej wykolejoną. Deklarowany układ potrzeb badanej młodzieży jest niekorzystny, wynika głównie z negatywnych wpływów rodzinnych i rówieśniczych, mało skutecznych oddziaływań resocjalizacyjnych. |