Abstrakt: |
Celem badania było określenie motywacji stojącej za wyborem kariery naukowej. Do zbadania motywacyjnych procesów wyboru kariery naukowej przez studentów wykorzystano – podobnie jak w badaniach wcześniejszych (Najduchowska, Strzałecki, 1994) – strukturę Stylu twórczego zachowania obejmującą: giętkość, oryginalność i płynność procesów poznawczych; swobodę i oryginalność wyrazu osobowości; autonomiczność aksjologiczną. W badaniu wykorzystano kwestionariusz psychologiczny Style zachowania (Strzałecki, 1989), który został włączony do kwestionariusza socjologicznego Studenci o przyszłej pracy. Ankieta objęła łącznie 1437 studentów ostatnich lat z pięciu warszawskich uczelni (Uniwersytet Warszawski – 569 studentów, Politechnika Warszawska – 256, Szkoła Główna Handlowa – 178, Akademia Rolnicza – 179, Akademia Medyczna – 255). Odpowiedziało 1390 studentów, a do ostatecznych obliczeń włączono 391 ankiet (28%), które stanowiły grupę kryterialną. Uzyskane wyniki okazały się niezgodne z oczekiwaniami. Ci spośród ogółu studentów, którzy zamierzali poświęcić się pracy naukowej, w porównaniu z pozostałymi badanymi: w mniejszym stopniu kierowali się wewnętrznym systemem wartości i byli mniej gotowi do podejmowania samodzielnych decyzji, które stanowiłyby dla nich źródło satysfakcji; byli w mniejszym stopniu gotowi do stawiania sobie odległych i ambitnych zadań oraz podporządkowywania im celów doraźnych; wykazywali mniejszą elastyczność w rozwiązywaniu problemów, mniej cenili nowatorskie rozwiązania i czerpali mniejszą satysfakcję z przezwyciężania trudności pojęciowych. Nasuwały się dwa warianty interpretacji tych wyników – wariant związany z właściwościami kwestionariusza Style zachowania oraz wariant dotyczący struktury motywacyjnej badanej grupy. Odmienność wyników uzyskanych we wcześniejszych badaniach za pomocą tego samego narzędzia (Strzałecki, 1989) oraz klarowność formalna i sensowność psychologiczna wyodrębnionych w kwestionariuszu struktur czynnikowych skłaniały do drugiej interpretacji, zgodnie z którą dobór kandydatów do kariery naukowej ma charakter negatywny. |