Abstrakt: |
Celem badania było dokonanie rozpoznania i wstępnej oceny lękliwości 67 uczniów klas VI-VIII szkół specjalnych. Lękliwość rozumiano jako podwyższony poziom lęku od wczesnego dzieciństwa, który może się przejawiać w reakcjach psychofizycznych i behawioralnych związanych z sytuacjami społecznymi, sytuacją separacji lub zjawiskami przyrodniczymi oraz tylko w wewnętrznym przeżyciu (np. smutek bez powodu). Badanie przeprowadzono w dwóch etapach: od października 1993 do stycznia 1994 na podstawie danych z ankiety skierowanej do rodziców oraz wywiadów z rodzicami podzielono badane dzieci na trzy grupy: dzieci lękliwe, dzieci o umiarkowanym poziomie lękliwości i dzieci nielękliwe; we wrześniu 1994 przeprowadzono wywiady z nauczycielami na temat pierwszej wyróżnionej grupy (dzieci lękliwych) oraz obserwację tych dzieci pod kątem objawów lękliwości i sytuacji je nasilających. Wyniki badania ujawniły, że 43% badanych uczniów (29 osób) można było zaliczyć do dzieci lękliwych. Dzieci nielękliwe były najmniej liczne – 26% (17 osób), a umiarkowanie lękliwi stanowili 31% (21 osób). Lękliwość uczniów zaliczonych do pierwszej kategorii pojawiała się na ogół w późniejszym okresie ich życia (52%), choć niewiele rzadziej występowała już od wczesnego dzieciństwa (48%). Wśród zaobserwowanych objawów lękliwości najczęstsze okazały się objawy psychofizyczne (92%), następnie tylko w wewnętrznym przeżyciu (58%) i na końcu objawy behawioralne (40%). Często wszystkie te reakcje występowały u jednego dziecka. Wszystkie dzieci doświadczały nasilenia lękliwości w sytuacjach rodzinnych, 69% w sytuacjach rówieśniczych pozaszkolnych, 49% w sytuacjach szkolnych, a 61% również w innych sytuacjach społecznych. Płeć okazała się mieć niewielki związek z lękliwością dzieci, przy czym w grupie dzieci lękliwych znalazło się nieco więcej chłopców (58%) niż dziewczynek (42%). Słaby związek pojawił się również w przypadku wieku dzieci – najliczniejszą grupą w kategorii dzieci lękliwych byli uczniowie klas ósmych (41%). Odsetki uczniów klas szóstych i siódmych były zbliżone (odpowiednio 31% i 28%). |