Abstrakt: |
Celem badania było ustalenie, jakie postawy wobec terapii prezentowały matki dzieci z poważnymi zaburzeniami zachowania na tle uszkodzenia mózgu oraz czy postawy te warunkowane były optymizmem życiowym matki, jej cechami społecznymi (wiek matki, liczba posiadanych dzieci, wiek chorego dziecka) i stopniem zadowolenia matki ze sposobu pełnienia przez nią ról społecznych. Postawy matek badano w trakcie 14 dni turnusu wypoczynkowo-rehabilitacyjnego, zorganizowanego we wrześniu 1994 roku. Praca z matkami polegała na codziennych spotkaniach grupowych (których celem było stworzenie grupy samopomocy) i indywidualnych oraz na uczestnictwie matek w zajęciach dziecka. Analizie poddano 11 postaw cząstkowych, z których pięć mogło świadczyć o oporze matki wobec terapii, a sześć o współpracy i braku oporu. Oceny postaw cząstkowych dokonało czterech sędziów kompetentnych – terapeutów pracujących z dziećmi i matkami. Do pomiaru optymizmu życiowego zastosowano skalę Sprawczy optymizm życiowy P. Kwiatkowskiego. Dane na temat cech społecznych matek oraz ich zadowolenia z pełnienia ról społecznych zbierano w trakcie rozmowy indywidualnej z badanymi. Wyniki badania pozwoliły zidentyfikować sześć czynników mogących świadczyć o oporze badanych matek wobec terapii: pesymizm w zakresie przekonania, że można się czegoś dobrego spodziewać po ludziach; pesymizm w zakresie przekonania, że człowiek może kształtować własną przyszłość; pesymizm w zakresie postrzegania uczciwości jako drogi do sukcesu życiowego; niezadowolenie matki ze sposobu, w jaki pełni ona funkcje wychowawcze i opiekuńcze wobec dziecka; niska ocena swojej pozycji jako partnera układu małżeńskiego; dojrzały wiek matki. Wyróżniono również siedem uwarunkowań współdziałania matki w procesie terapii: optymizm w zakresie przekonania, że człowiek może kształtować własną przyszłość; przekonanie, że po ludziach można się spodziewać czegoś dobrego; optymizm w zakresie postrzegania uczciwości jako drogi do sukcesu życiowego; złe postrzeganie siebie w zakresie wypełniania funkcji wychowawczej, ale dobre w zakresie wypełniania funkcji opiekuńczej wobec chorego dziecka; trudności w nawiązywaniu satysfakcjonującego kontaktu matki z dzieckiem; starszy wiek dziecka (powyżej sześciu lat); mniejsza liczba dzieci (jedno lub dwoje). |