W doniesieniu przedstawiono wyniki czterech badań. Celem pierwszego z nich było określenie wiedzy uczniów na temat symboli narodowych. W badaniu wzięło udział 50 uczniów klasy pierwszej i 50 klasy trzeciej szkoły podstawowej w dawnym województwie elbląskim. Posłużono się dwoma testami: obrazkowo-słownym dla uczniów klasy pierwszej i słownym dla trzecioklasistów. Pytano uczniów o barwy polskiej flagi narodowej. 14 pierwszoklasistów i czterech trzecioklasistów nie potrafiło powiedzieć, z jakich barw składa się flaga. Połowa respondentów nie wiedziała, w jakiej kolejności występują kolory. Blisko 90% uczniów nie potrafiło powiedzieć, co oznaczają obie barwy. Wszyscy uczniowie z klasy pierwszej bezbłędnie opisali wygląd godła polskiego; z tym zadaniem nie poradziło sobie ośmiu trzecioklasistów. Młodsze dzieci umiały przywołać treść legend o początkach Gniezna albo o Czechu, Lechu i Rusie. Starsi uczniowie przytaczali treść legend jedynie w zarysie. 40% pierwszoklasistów nie potrafiło podać tytułu hymnu polskiego, 60% poradziło sobie z tym zadaniem, chociaż podawali różne wersje, np. Jeszcze Polska nie zginęła, Marsz, marsz Dąbrowski itp. Trzecioklasiści mieli problemy z podaniem tytułu i wskazaniem nazwiska autora. Przedmiotem drugiego badania był stopień opanowania przez uczniów treści trzech kategorii historycznych: pojęcia o treści dostępnej dla bezpośredniej bądź pośredniej obserwacji (np. gród, zamek); pojęcia o pewnych tylko elementach treści możliwych do skonkretyzowania (np. strajk, bitwa); pojęcia o treści trudnej do skonkretyzowania czy to na skutek wysokiego stopnia uogólnienia, czy dużej odległości od treści naocznej (np. państwo, niepodległość, konstytucja). Trzy wymienione kategorie przyjęto za G. Kufit. Do zebrania materiału wykorzystano test rysunkowy i rozmowy ukierunkowane z kwestionariuszem pytań. W badaniu wzięli udział uczniowie klas pierwszych (20 osób), drugich (20 osób) i trzecich (80 osób) szkoły podstawowej. Pytania dla klas pierwszych i drugich dotyczyły takich pojęć jak: muzeum, herb, godło, rakieta kosmiczna, pomnik, flaga (pierwsza kategoria); saper, wopista, radny, partyzant, bohater, kraj, ojczyzna, przyjaciel, nieprzyjaciel, pokój, wojna, okupacja (druga kategoria). Pytania dla klasy trzeciej obejmowały następujące pojęcia: muzeum, fosa, pług, socha (pierwsza kategoria); wojna, bitwa, radny, poseł, kraj, ojczyzna, król, książę, partyzant, okupacja (druga kategoria); niepodległość, sojusz, strajk, państwo (trzecia kategoria). Pierwszoklasiści otrzymali 265 punktów na 360 możliwych, drugoklasiści – 295 punktów na 360 możliwych, a trzecioklasiści – 1320 na 1600 możliwych. Badanie pokazało, że uczniowie klas młodszych dużo łatwiej wykrywają cechy, które mogą bezpośrednio zaobserwować, potrafią wyliczyć cechy zewnętrzne pojęcia. Dzieci na początku kształcenia podstawowego – jak pokazały wyniki – mają wiedzę historyczną, ale potrzebują oddziaływania edukacyjnego w tym zakresie, które byłoby bardziej świadome i uporządkowane. Przedmiotem kolejnego badania było rozumienie pojęć historycznych przez uczniów pierwszych klas szkoły podstawowej. Badaniem objęto 120 trzecioklasistów. Posłużono się testem dydaktycznym, w którym proszono dzieci o: przyporządkowanie nazwy do pojęcia, ułożenie zdania z podanym pojęciem oraz zastąpienie pojęcia innym. Najwięcej trudności sprawiło dzieciom zadanie polegające na przyporządkowaniu nazwy pojęcia do jego definicji. Dzieci miały braki w wiadomościach w tym zakresie, nie znały takich pojęć jak np. reforma, układ. Przykłady prawidłowych zdań: Zamek był otoczony głęboką fosą; Fosa jest to rów wypełniony wodą, biegnący wokół zamku; Polska po wojnie odzyskała niepodległość; 11 listopada jest Święto Niepodległości. Lepiej uczniowie poradzili sobie z zadaniem polegającym na ułożeniu zdania z podanym pojęciem, np. fosa, niepodległość, partia, sojusz. Mniej problemów uczniowie mieli z zastąpieniem pojęć innymi (o znaczeniu przeciwnym albo podobnym), np. wojna, klęska, wróg, wolność. Przedmiotem ostatniego badania były wyobrażenia historyczne uczniów klas początkowych. W badaniu wzięło udział 150 uczniów klas trzecich szkoły podstawowej z województwa olsztyńskiego. Za pomocą testu rysunkowego i prac pisemnych zbadano wyobrażenia kurnej chaty i grodu. W rysunku grodu brano pod uwagę takie elementy jak: fosa, most zwodzony, brama, mury obronne, baszty, domy mieszkalne, budynki gospodarcze, podgrodzie. Do najczęściej wymienianych elementów grodu należały: domy mieszkalne (wszyscy uczniowie), budynki gospodarcze (120 wskazań), mury obronne (103), fosa (85), baszty (83). Tylko pięciu uczniów potrafiło podać nazwę podgrodzia i je narysować. Tak dobre opanowanie wyobrażenia grodu wynikało z lokalizacji szkoły w pobliżu starego miasta i zamku. Respondentów poproszono o pisemny opis kurnej chaty. Uczniowie powinni byli podać takie nazwy jak: budulec, brak komina, dach, palenisko, otwory zastępujące okna i drzwi. 23,3% uczniów wymieniło budulec, 20% dach, 3,3% brak komina. 36,7% badanych skojarzyło kurną chatę z kurnikiem, 22% z przekleństwem.