Abstrakt: |
Przedmiotem badania były postaci w rysunku dziecka, w tym związek między postaciami rysunkowymi a osobowością badanych. Analizie badawczej poddano rysunki 862 dzieci, w tym 412 dziewcząt i 450 chłopców, wszyscy charakteryzowali się prawidłowym rozwojem intelektualnym, podczas badania pracowały swobodnie, nawet spontanicznie. W procedurze badawczej posłużono się kwestionariuszem osobowości EPQ Eysencka w wersji dla dzieci i młodzieży, wywiadem, rozmową i obserwacją. Analiza prac rysunkowych wykazała, że w 49% prac dzieci siedmioletnich, 81% prac dzieci dziesięcioletnich i 98% prac dzieci dwunastoletnich postać była położona centralnie. Osoba umieszczająca postać w polu środkowym, po lewej stronie, charakteryzowała się rozpamiętywaniem doznanych przykrości. Dziecko, które rysowało postać w polu środkowym, w centralnej pozycji, odwoływało się przede wszystkim do teraźniejszości. Siedmiolatki rysowały postaci o średniej wysokości 11 cm (74% prac), dziesięciolatki – postacie o wysokości 15 cm (83%), a dwunastolatki – 17 cm (91%). Postacie rysowane przez dziewczęta z każdej kategorii wiekowej były na ogół nieco wyższe od postaci rysowanych przez chłopców. W przypadku dziewcząt ich postacie mieściły się w przedziale 11-18 cm, a w przypadku chłopców – 10-14 cm. Im większa postać na rysunku, tym jej autor charakteryzował się większą pewnością siebie, samoakceptacją, umiejętnością kontrolowania swoich zachowań, a także skłonnością do zachowań agresywnych. Mniejsza postać świadczyła, że dziecko jest nieśmiałe, skłonne do izolowania się, lękliwe i nastawione pesymistycznie. Mieszanie przez dziecko postaci wyolbrzymionych z pomniejszonymi świadczyło o niepokoju i wewnętrznym napięciu, zmiennym usposobieniu i zbyt silnym reagowaniu na bodźce. Zastosowanie przez uczniów linii cienkich i delikatnych było symptomem nadwrażliwości, uczuciowości, ostrożności, dużej wytrwałości, ambiwalencji w podejmowaniu decyzji i braku pewności siebie. Układ ramion postaci w pozycji pionowej, który występował dość rzadko w pracach, wyrażał potrzebę ukrycia się, bierności i samotności. Układ ramion horyzontalny, charakterystyczny dla dzieci siedmio- i ośmioletnich, przede wszystkim chłopców, ujawniał potrzebę zajęć ruchowych, aktywności, tendencję do konfliktów z otoczeniem i optymizm. Rozstawione kończyny dolne, głównie w pracach chłopców, świadczyły o rozwadze, rzetelności i kontroli własnych uczuć. Wyniki badania potwierdziły, że analiza i interpretacja rysunku może stanowić narzędzie do szybkiej diagnozy w psychoterapii. |