Abstrakt: |
Celem badania było ustalenie, jakie sposoby radzenia sobie ze stresem stosuje młodzież w wieku 12-15 lat. Porównano w tym zakresie osoby w normie intelektualnej i osoby lekko upośledzone umysłowo, uwzględniono również zmienne: płeć i wiek. Badaniem objęto 152 osoby, w tym 68 upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i 84 w normie intelektualnej. W pierwszym etapie badania wykorzystano ankietę dotyczącą sposobów radzenia sobie ze stresem i wykorzystującą listę 26 strategii, w drugim etapie (przeprowadzonym po trzech tygodniach) pomiaru dokonano za pomocą kwestionariusza SCSI (The Schoolagers’ Coping Strategies Inventory) opracowanego przez Ryan-Wenger (1990). Wyniki badania ujawniły, że osoby upośledzone umysłowo w stopniu lekkim częściej niż te mieszczące się w normie intelektualnej wykorzystywały strategie oparte na fizycznej aktywności (walczę z kimś, zaczynam szaleć, uderzam, rzucam, łamię rzeczy, wrzeszczę, krzyczę, dokuczam komuś) oraz oparte na unikaniu kontaktu ze stresorem (wybiegam lub wychodzę, staram się o tym zapomnieć). Młodzież w normie intelektualnej także stosowała strategię unikania, lecz miała ona inny charakter (oglądam TV, słucham muzyki). Częściej też deklarowała stosowanie strategii modlitwy. Częstość wykorzystywania danej strategii szła na ogół w parze z oceną jej efektywności. Różnice między dziewczynkami i chłopcami pod względem stosowanych strategii radzenia sobie ze stresem były podobne w obydwu grupach – te pierwsze częściej wskazywały na strategię płaczę, czuję się smutny, modlę się. W grupie osób upośledzonych umysłowo dziewczynki częściej deklarowały skłonność do samoobwiniania się, a w grupie z normą intelektualną – przytulania maskotki. Na poziomie tendencji dziewczynki upośledzone umysłowo częściej też stosowały sposoby oparte na refleksji i unikaniu. Chłopcy w tej grupie preferowali strategię opartą na aktywności. Młodzież w normie intelektualnej okazała się także zróżnicowana pod względem wieku rozpatrywanego w dwóch kategoriach – 12-13 lat i 14-15 lat. Osoby młodsze częściej przytulały maskotkę oraz wybierały strategie związane z aktywnością fizyczną, a starsze nastolatki częściej wskazywały na odpowiedź dokuczam komuś. |