Abstrakt: |
Celem badania była ocena odroczonej w czasie łącznej skuteczności szkolnych programów profilaktycznych Noe i Elementarz. Do oceny przebiegu realizacji programu wykorzystano sprawozdania koordynatorów i dane ankietowe od uczniów biorących udział w programie. Ankieta opierała się na narzędziach stosowanych w amerykańskich programach Project Northland i Monitoring the Future. Badanie przeprowadzono w schemacie quasi-eksperymentalnym, z pretestem i posttestem; grupę eksperymentalną stanowili uczniowie z 20 klas siódmych i 10 klas ósmych ze szkół warszawskiego Bemowa, w których prowadzono programy profilaktyczne, grupę kontrolną – uczniowie z Bródna, pretestem objęto odpowiednio 845 i 745 osób, posttestem – 818 i 721. Badania wykazały dobry poziom realizacji programów: w klasach objętych programem Elementarz uczestniczyło w nim 90%, w Noe – 80%, jednocześnie w obu – 75%; w poszczególnych częściach frekwencja była wysoka; 63,5% uczniów było zadowolonych z uczestnictwa w programie Elementarz, średnia ocena mityngów Noe wyniosła 4,9 w skali 1-6; 70% uczniów stwierdziło, że ich rodzice nie uczestniczyli w żadnym spotkaniu Elementarza. Nie wykazano oczekiwanego wpływu programów na ograniczenie częstości picia alkoholu przez uczniów, na intencje i na umiejętność odmawiania namowom do picia. Jednak według odpowiedzi uczniów 70% z nich podjęło próbę niepicia przez okres dwóch miesięcy, z czego u 75% zakończyło się to sukcesem; nie wpłynęło to jednak istotnie na ograniczenie konsumpcji mierzonej około czterech miesięcy po zakończeniu próby. Głównym efektem były korzystne zmiany u uczestników w wiedzy na temat działania alkoholu na funkcje zmysłowe i motoryczne człowieka; odnotowano konstruktywny wpływ programu na zachowania uczniów, w których rodzinach występowały problemy alkoholowe. Pewne niekorzystne efekty programu dotyczyły obszaru relacji z rodzicami (klasy siódme) oraz palenia papierosów i częstości picia alkoholu przez uczniów (klasy ósme). Sformułowano zalecenia dotyczące zmian w podejściu do szkolnych programów profilaktyki alkoholowej w celu zwiększenia ich skuteczności. |