Abstrakt: |
Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy wiedza edukacyjna dotycząca psychologii ogólnej kształci w ocenie studentów ich wrażliwość etyczną. Badaniem objęto 47 studentów czwartego roku i 32 studentów piątego roku psychologii Uniwersytetu Śląskiego; zastosowano ankietę z dwoma pytaniami otwartymi. Na pytanie o pozytywny wpływ edukacji psychologicznej na uwrażliwienie studentów na kwestie związane z etycznym postępowaniem człowieka bezpośrednio twierdząco odpowiedziało 16,4%, pośrednio 36,7% badanych, przecząco – 58,5%. Analizę odpowiedzi na pytanie dotyczące doświadczeń z zajęć dydaktycznych uczących spojrzenia na człowieka jako na podmiot czynności moralnych przeprowadzono na podstawie 32 wypowiedzi studentów piątego roku. Stwierdzono, że wiedza o wartościach przyjmowała często postać rozważań dotyczących przykładów w pytaniu pierwszym; w wypowiedziach odwoływano się do sfery przeżyć aksjologicznych. Motyw pochodzenia wiedzy o wartościach i podmiotowej wizji człowieka pojawił się w 29 ankietach; studenci wskazywali głównie na społeczne źródła przekazu, podkreślali ważność zajęć dydaktycznych, konieczność własnych poszukiwań, dostrzegali rolę środowiska rodzinnego, rzadziej wymieniali lekturę, znaczenie kontaktów z osobami spoza uczelni. Wśród zajęć dydaktycznych za najcenniejsze uznali zajęcia interdyscyplinarne, następnie zajęcia z filozofii i osobowości, podkreślali rolę prowadzących. W retrospektywnej ocenie uogólnionej psychologię ogólną w 3,1% wypowiedzi oceniano pozytywnie, w 18,8% krytycznie oraz negatywnie; 40,6% wypowiedzi miało charakter wybiórczo-pozytywny i dotyczyło psychologii osobowości, 3,1% psychologii emocji i motywacji; 3,1% miało charakter wybiórczo-negatywny i dotyczyło psychologii procesów poznawczych. W motywie doświadczenia bycia twórcą siebie pod względem moralnym wyróżniono wątki szczegółowe: ja jako podmiot czynności moralnych oraz zachowania aksjologiczne innych ludzi; stosunkowo często pojawiał się wątek niedouczenia, braku wiedzy z podstaw psychologii ogólnej, potrzeby posiadania solidnej wiedzy z tej dziedziny; pojawiała się kwestia rozwoju własnej podmiotowości, rozwoju moralnego. Drugi z wątków szczegółowych wiązał się z przekonaniem, że rozwój moralny i poczucie podmiotowości osiąga się w kontakcie z innymi; sygnalizowano potrzebę autorytetów moralnych w lokalnej społeczności akademickiej. |