Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: jak przebiega proces kształtowania się postawy powinności i odpowiedzialności? Jakie są zewnętrzne determinanty oddziaływania na kształtowanie postawy powinności i odpowiedzialności? Jakie są determinanty wewnętrzne (motywy) rozwoju powinności i odpowiedzialności? Badaniem objęto 120 osób w wieku 15-23 lat, uczniów liceum i studentów, 64% pochodziło z rodzin pełnych, 45% było jedynakami. Wykorzystano kwestionariusz cech osobowości składający się z 30 pytań (pytania zaczerpnięte m.in. z kwestionariusza Crumbaugha i Maholicka, Crumbaugha i Maholicka; część pytań opartych na metodzie projekcyjnej Sacksa-Levy’ego). 94% badanych wykazało dojrzałe rozumienie terminu powinność, 94% terminu odpowiedzialność; 80% przejawiało dojrzały poziom poczucia powinności oraz odpowiedzialności; poziomy poczucia powinności i odpowiedzialności wzrastały w przedziale od 15 do 19 lat, zasadnicze natężenie przypadało na 17., 18. i 19. rok życia; kształtowanie postawy odpowiedzialności i powinności było najbardziej zależne od struktury rodziny i jej liczebności, mniejszy wpływ miały kontakty panujące w rodzinie, pochodzenie, miejsce zamieszkania, rodzaj szkoły, relacje w środowisku rodzinnym, stosunek uczuciowy dziecka do rodziców, przeżywane przez dziecko oceny dorosłych i formy akceptacji przez dziecko otoczenia, rodzaj szkoły nie miał wpływu na rozwój poczucia powinności i odpowiedzialności; zasadniczym determinantem wewnętrznym była wrażliwość dziecka. |