Abstrakt: |
Celem badania była charakterystyka kształtowania percepcji wzrokowej jako stymulatora działań plastycznych dziecka. Sformułowano następującą hipotezę badawczą: Kształtowanie percepcji wzrokowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym przez jakości wizualne rozwija ich twórczość plastyczną i przyczynia się do kształtowania ich działań plastycznych jako czynności samodzielnych i świadomych. W eksperymencie badawczym wykorzystano wzory percepcyjne o wymiarach 4,30 x 2,50 m i prace plastyczne dzieci. Główną zmienną niezależną było kształtowanie percepcji wzrokowej poprzez ekspozycje wzorów percepcyjnych, polecenia plastyczne i zorganizowanie warsztatu plastycznego. Zmienną zależną stanowiły wytwory artystyczne badanych. W badaniu wzięło udział łącznie 48 uczniów w wieku od siedmiu do dziewięciu lat, z klas I–III Szkoły Podstawowej nr 29 w Katowicach i Szkoły Podstawowej nr 3 w Cieszynie. Doboru do grup dokonano losowo. W badanej populacji przeważały dzieci z rodzin robotniczych. Do eksperymentu wybrano następujące jakości wizualne: 1) barwy podstawowe (czerwone, żółte, niebieskie) i barwę pochodną (zielenie); 2) linie proste, linie krzywe, linie łamane i linie złożone; 3) bryły: bryły obłe, bryły prostopadłościenne, bryły walcowate i bryły ostre. Wyniki badania pozwoliły potwierdzić wstępną hipotezę: kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulatora działań plastycznych jest metodą kształcenia umiejętności spostrzegania analitycznego jakości plastycznych. Sposób postrzegania dzieci wpływa na ich interpretację plastyczną, a jakość plastyczna ich prac artystycznych podnosi się, jeśli ukierunkuje się percepcję wzrokową uczniów pierwszych klas szkoły podstawowej na bodźce formalne. Aktywność plastyczna dzieci wzrasta wraz z kształtowaniem percepcji wzrokowej – tym samym uczniowie w większym zakresie poszukują formy plastycznej i środków wyrazu plastycznego. Percepcja wzrokowa jest złożonym procesem i ma charakter subiektywno-projekcyjny. W jego wyniku tworzy się u dziecka obraz rzeczywistości plastycznej. Taka forma stymulacji aktywności twórczej u najmłodszych uczniów może mieć oddziaływanie terapeutyczne w zakresie zdolności koncentracji uwagi, sprawności umysłowych i manualnych. Doświadczenia wzrokowe i plastyczne zdobyte w pierwszych latach nauki szkolnej stymulują dalszy rozwój dzieci. |