Celem badania była empiryczna weryfikacja teoretycznego modelu nauczyciela-absolwenta uczelni wychowania fizycznego, zawierającego zespół jego wszystkich ról społeczno-zawodowych. Badanie przeprowadzono w województwach bialskopodlaskim, białostockim, chełmskim, siedleckim, zamojskim. Badaniem za pomocą Kart indywidualnych nauczyciela wf objęto 670 nauczycieli wychowania fizycznego; zebrano 670 opinii o pracy nauczycieli od dyrektorów 325 szkół; przeprowadzono obserwację przez nadzór szkolny pracy 550 nauczycieli; przeprowadzono badanie ankietowe 502 nauczycieli wychowania fizycznego, 829 nauczycieli innych przedmiotów z 45 szkół, 1958 rodziców uczniów z 20 szkół. Wśród nauczycieli WF-u 61,2% stanowili mężczyźni; 25,4% badanych było w wieku 41-45 lat, 23,9% w wieku 36-40 lat; 39,3% miało staż pracy 11-20 lat, 29,2% od czterech do 10 lat. 71,8% ocenianych nauczycieli nie potrafiło sobie stworzyć zadań w zakresie pracy opiekuńczej, ograniczało się do zadań przydzielanych i nie zawsze dostosowywało je do potrzeb uczniów; 68,5% nie wykorzystywało wszystkich możliwości w zakresie wdrażania wychowanków do uczestnictwa w kulturze, a ograniczało się do niektórych form związanych z kulturą fizyczną; 63,5% miało słabe rozeznanie w warunkach domowych uczniów. Ocena realizacji roli nauczyciela wychowania fizycznego jako opiekuna i wychowawcy wykazała najsłabsze zaangażowanie badanych w realizacji tych właśnie zadań oraz tendencje do zawężania zakresu spraw wychowawczych do problemów ściśle związanych z kulturą fizyczną. Poziom realizacji poszczególnych ról społeczno-zawodowych uznano za bardzo zróżnicowany, wskazywały na to oceny nadzoru szkolnego i wyniki samooceny. Wyniki wykazały wysoką przydatność zawodową nauczycieli WF-u do realizacji roli dydaktyka i organizatora sportu szkolnego, niską do wypełniania roli nowatora i realizatora własnego kształcenia ustawicznego, organizatora wychowania do rekreacji, społecznika i organizatora współpracy z domem rodzinnym ucznia. Niskie były też oceny i samooceny roli animatora wychowania zdrowotnego. Największa rozbieżność ocen i samoocen występowała w zakresie ról najbardziej określonych, utrwalonych w praktyce szkolnej i społecznie zobiektywizowanych. Wyniki wykazały nastawienie nauczycieli na tradycjonalizm i odtwórcze wykonywanie zadań i czynności zawodowych; szczególnie niskie były wyniki oceny realizacji składników decydujących o postępie i nowatorstwie pedagogicznym. Ocena nauczycieli dokonana przez nadzór szkolny była zbliżona do samooceny; dyrektorzy oceniali poziom realizacji ról wyżej; dużą zgodność ocen nadzoru i dyrektorów odnotowano w zakresie ocen niskich. Wyróżniono typy nauczycieli: trenera-sportowca, tradycjonalisty-dydaktyka (dwa dominujące), pedagoga-nowatora, improwizatora. Potwierdzono wielorakie uwarunkowania ról społeczno-zawodowych; czynnikiem stymulującym było głównie dobre przygotowanie zawodowe, hamującym – nieodpowiednie warunki pracy w szkole, niska sprawność fizyczna uczniów, niska ranga WF-u w szkole. Dziedziny, w których dochodziło do szczególnie ostrego konfliktu ról: między założonym wzorem funkcjonowania wychowawcy fizycznego a możliwościami jego realizowania, różnice w oczekiwaniach grup społecznych, rozbieżność między wzorami kształcenia i wychowania nauczyciela WF-u na uczelni a pełnionymi przez niego rolami. Wyniki świadczyły o stosunkowo wysokiej akceptacji roli zawodowej, identyfikacji z zawodem, poczuciu wysokiej przydatności własnej. Sformułowano postulaty dotyczące m.in. kształcenia nauczycieli WF-u.