Abstrakt: |
Celem badania było określenie roli aktywności matematycznych w procesie kształtowania pojęć u uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Skoncentrowano się na dwóch aspektach kształtowania się pojęć matematycznych: aktywnościach matematycznych i wiadomościach uzyskanych w szkole. Do zebrania materiału na temat aktywności matematycznych posłużono się metodą obserwacji indywidualnej w oparciu o specjalnie skonstruowane zadania i sytuacje. W części poświęconej wiadomościom uzyskanym w szkole wykorzystano analizę pisemnych sprawdzianów, rozwiązanych samodzielnie przez uczniów. W etapie dotyczącym aktywności matematycznych uczestniczyli uczniowie w wieku od 8 do 13 lat, w etapie dotyczącym wiadomości – uczniowie klas trzecich i ósmych (łącznie w tej grupie 702 osoby). Wyniki badania pozwoliły na sformułowanie następujących wniosków: uczniowie z trudnościami w uczeniu się matematyki wykazywali powolność i niepewność; potrzebowali często aprobaty ze strony nauczyciela dla swoich działań; dostrzeżone zasady i reguły uczniowie potrafili wykorzystywać tylko do pewnego momentu podczas rozwiązywania zadań, a następnie zapominali o nich; stwierdzono, że każde z zadań jest izolowaną trudnością – rozwiązanie jednego zadania nie świadczy, że uczeń rozwiąże poprawnie inne podobne; uczniowie z trudnościami w uczeniu się matematyki bardzo często uwzględniali tylko jeden wybrany przez siebie warunek, nie potrafili połączyć dwóch albo trzech warunków jednocześnie; dzieci wolniej rozwiązywały operacje odwrotne niż proste; okazało się, że dzieci częściej podawały błędne odpowiedzi, bezkrytyczne i bezsensowne, ale nie mówiły, że nie rozumieją zadania; dzieci z trudnościami w uczeniu się matematyki miały mało sposobów na rozwiązywanie zadań, spodziewały się zamkniętego, schematycznego rozwiązania, a nie nieskończoności i kontynuacji. W nauczaniu matematyki warto uwzględniać takie aktywności dziecka, jakie możliwe są na danym etapie rozwoju. Nauczanie liczb powinno być poprzedzone ćwiczeniami jakościowymi, stanowiącymi bazę doświadczeń dla uwzględnienia różnych aspektów pojęcia liczby. Pojęcia matematyczne powinny być opracowywane operatywnie, a nie formalnie. |