Abstrakt: |
Eksperyment miał na celu sprawdzenie, czy przerwa między dostarczeniem pierwszych informacji na temat jakiejś grupy a spotkaniem z przedstawicielami tej grupy, autorytet i wiek źródła przekazu wpływają na tworzenie się stereotypu. Eksperyment naturalny miał następujący układ: 2 (przerwa, brak przerwy) x 2 (autorytet, brak autorytetu) x 2 (dorosły, rówieśnik). W badaniu uczestniczyło 160 uczennic i uczniów z ośmiu klas siódmych z czterech szkół podstawowych we Wrocławiu. Badanie przeprowadzano podczas lekcji; składało się ono z dwóch części: spotkanie z eksperymentatorką – przedstawiała się jako kuratorka (dorosły z autorytetem), szkolna pielęgniarka (dorosły bez autorytetu), uczennica współpracująca z prezydentem miasta (starsza koleżanka z autorytetem) albo prosta uczennica klasy drugiej LO (starsza koleżanka bez autorytetu) – w zależności od warunków badania. Eksperymentatorka przedstawiała nowo powstałą (w rzeczywistości nieistniejącą) subkulturę młodzieżową topsów – za pomocą opisu słownego, same cechy negatywne: narkomani, agresywni, niechlujni, złodzieje, lenie. Następnie informowała, że za tydzień albo po przerwie nastąpi spotkanie z przedstawicielami topsów, którzy będą nakłaniać młodzież do wstąpienia do ich organizacji; spotkanie z przedstawicielami topsów i pomiar zmiennych zależnych. Podczas spotkania nauczyciel zadawał im takie pytania, żeby mogli zaprzeczyć wszystkim zarzutom o niechlujstwo, agresję itd. Wyniki badania ujawniły, że na przekonanie o cechach charakteryzujących topsów (wymienianych we wstępnym komunikacie) oraz na przeświadczenie o typowych cechach tej subkultury miały znaczący wpływ odstępy czasowe w warunkach, w których nadawcą komunikatu była starsza koleżanka, i w warunkach, w których nadawcą nie była osoba dorosła. Silniejszy wpływ opinii starszej koleżanki na temat topsów nastąpił wtedy, kiedy sami członkowie subkultury mogli się zaprezentować, ale bezpośrednio po zapowiedzi (słabszy wpływ nastąpił po tygodniu przerwy). Okazało się ponadto, że silniejszy wpływ osoby dorosłej był wtedy, kiedy autoprezentacja samych topsów następowała po tygodniu przerwy (efekty te nie miały poziomu istotności). Stwierdzono poza tym, że jeśli wstępny komunikat był formułowany przez starszą koleżankę, to większa liczba uczniów chciała ponownie spotkać się z członkami topsów po tygodniu od wstępnej prezentacji. Większy odsetek młodzieży wyrażał niechęć do ponownego spotkania, jeśli wstępny komunikat formułowany był przez osobę z autorytetem. |