Abstrakt: |
Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy zadania laboratoryjne i codzienne mierzą te same sprawności intelektualne. Badaniem objęto 161 osób z czterech grup wiekowych – 15 lat, 20-35 lat, 40-50 lat i 60-70 lat. W badaniu wykorzystano Test Podstawowych Zdolności Umysłowych Thurstone’a (PMA) i Test Operacji Formalnych Horneman i Langeot (TOF) jako zadania pierwszego typu oraz Wywiad Dylematów Biograficznych A. Niemczyńskiego jako zadania drugiego typu. Wyniki standaryzowanych testów psychologicznych ujawniły prawidłowość, zgodnie z którą inteligencja psychometryczna i operacyjna osiągały najwyższe wartości w grupie młodych dorosłych i obniżały się wraz z wiekiem. Zaobserwowano jednocześnie jakościowe zmiany w myśleniu biograficznym między grupą 15-latków i 60-latków. Ci pierwsi wykazali tendencję do jednostronnego prezentowania konfliktów i silnego przekonania o słuszności proponowanego rozwiązania. W ich rozumowaniu widoczne było jednoznaczne i przyczynowo-skutkowe wiązanie zdarzeń, a także statyczne pojmowanie rzeczywistości. Dorośli potrafili z kolei rozważyć wiele aspektów przedstawianej sytuacji i dostrzegali, że poprawność rozwiązania może zależeć od rodzaju akceptowanych przez jednostkę wartości i przyjmowanych przez nią celów. Dostrzegali także złożoność relacji między zdarzeniami i podejmowanymi decyzjami. Kładli ponadto nacisk na zmianę i rozwój osób uwikłanych w konflikty. |