Wyniki badania stanowią część Raportu o stanie edukacji w mieście Częstochowa, wykonanego na zlecenie Zarządu Miasta. Badanie przeprowadzono w celu określenia oczekiwań edukacyjnych rodziców wobec dzieci, aspiracji edukacyjno-zawodowych młodzieży oraz źródeł i formy informacji edukacyjnej. Zrealizowano 250 wywiadów z rodzicami dzieci w wieku 0-21 lat oraz 300 wywiadów z uczniami ósmych klas szkół podstawowych (125 osób) oraz ostatnich klas szkół zasadniczych, średnich i pomaturalnych (175 osób). Łącznie uczniowie pochodzili z 12 szkół. Na podstawie zgromadzonego materiału wykazano, że 90% rodziców stwierdziło konieczność uzyskania przez ich dzieci wykształcenia co najmniej średniego. Decyzje dotyczące dalszego kształcenia podejmowane były zdaniem 71,5% rodziców w wyniku wspólnych uzgodnień z dziećmi. Przy wyborze szkoły i zawodu rodzice kierowali się na ogół uzdolnieniami i zainteresowaniami dzieci (76,8%), popłatnością i popularnością zawodu (17,6%) oraz edukacyjnymi tradycjami rodzinnymi lub możliwością nauki w Częstochowie (5,6%). Ponad połowa badanych rodziców nie miała jeszcze sprecyzowanego obrazu przyszłości swoich dzieci (52,4%), jednak w przypadku ukształtowanej już wizji dotyczyła ona najczęściej kontynuowania nauki (86,4%). 72% rodziców zapytanych, jaką szkołę powinny skończyć ich dzieci, wskazało na szkołę wyższą. Jedynie 5% badanych planowało ograniczyć edukację dzieci do zasadniczej szkoły zawodowej. 23% chciało, by ich dzieci ukończyły szkołę średnią. Powyższe plany pozostawały w ścisłym związku z możliwościami finansowymi rodziny – 41% rodziców stwierdziło, że pokrywanie kosztów dalszej nauki dziecka musiało się wiązać z ograniczeniem innych wydatków; 18% stwierdziło, że w ogóle ich nie stać na finansowanie dalszej nauki dziecka. Jedynie 20% uznało, że edukacja dzieci nie wiąże się w ich przypadku z koniecznością ograniczania wydatków. W konsekwencji, im wyższy był status finansowy rodziców, tym większa była aprobata dla dalszego kształcenia dzieci. Rodzice pragnęli najczęściej, by ich dzieci uzyskały zawód prawnika (17%), następnie biznesmena (11,9%) i lekarza (11,6%). Na kolejnych miejscach znalazły się zawody bankowca, ekonomisty, maklera giełdowego, księgowego, handlowca, posła/senatora i polityka. Ogółem rodzice wskazali 30 zawodów. W próbie uczniów przeważały dziewczęta (55%). Wykształcenie matek badanej młodzieży okazało się średnio wyższe od wykształcenia ojców. 92,7% uczniów pragnęło osiągnąć jak najwyższy poziom wykształcenia – 72% planowało ukończyć szkołę wyższą, 24% średnią, tylko 4% zasadniczą szkołę zawodową. 67% zadeklarowało, że decyzję o wyborze szkoły podejmowali razem z rodzicami, 31,3% – samodzielnie, w 1,7% przypadków decyzję tę podejmowały inne osoby. Zdaniem młodzieży w wyborze zawodu dla dzieci rodzice zwracali uwagę przede wszystkim na zainteresowania dzieci (74%), następnie popłatność zawodu (8,3%), popularność i atrakcyjność zawodu (7,8%), możliwość nauki w Częstochowie (7%) i tradycję rodzinną (1,7%). 71,7% uczniów potwierdziło fakt częstego rozmawiania o przyszłości dzieci w rodzinie. 33,3% miało już od dawna sprecyzowane plany (w tym w 67,4% było to dalsze kształcenie), 21% nie miało jeszcze wizji swojej przyszłości, a u 42,7% wizja ta była zmienna. Młodzież wybierała dla siebie najczęściej zawód biznesmena (17,7%), następnie prawnika (14,3%) i lekarza (12,8%). Na kolejnych miejscach znalazły się zawody posła/senatora, polityka, maklera giełdowego, bankowca, ekonomisty i dziennikarza. Ogółem uczniowie wskazali 37 zawodów. Badani najczęściej czerpali wiedzę na temat częstochowskich szkół z informatorów szkolnych (rodzice – 52%, uczniowie – 72,7%), następnie od dzieci/kolegów (odpowiednio 42,4%, 34%), od znajomych (30,3%, 34%) i nauczycieli (30%, 21%). Rodzice częściej od uczniów korzystali ze środków masowego przekazu, a uczniowie z ulotek i reklam. Ponad połowa badanych oceniła dostępność informacji w tym zakresie za wystarczającą. W ocenie badanych szkoły działające w Częstochowie zapewniały realizację potrzeb uczącej się młodzieży, szczególnie w przypadku szkół średnich (około 70-80%), najmniej zaś w przypadku szkół wyższych (około 60%). Uczniowie lepiej od rodziców oceniali szkoły średnie, a rodzice – szkoły zawodowe i w pewnym stopniu wyższe.