Abstrakt: |
Celem badania było ukazanie stanu doradztwa metodycznego i jego roli w rozwoju kwalifikacji i umiejętności zawodowych nauczycieli w procesie doskonalenia zawodowego, szczególnie w okresie adaptacji. Badaniem ankietowym objęto 100 doradców metodycznych różnych specjalności do spraw szkolnictwa podstawowego, 140 dyrektorów szkół podstawowych (6,2% populacji) oraz 330 nauczycieli o stażu pracy do trzech lat (0,67% populacji). Najliczniejsi byli nauczyciele nauczania początkowego, następnie matematyki i języka polskiego. Badanie przeprowadzono w województwach bielskim, katowickim i nowosądeckim. Oprócz metody sondażu diagnostycznego wykorzystano również analizę dokumentacji. Przygotowanie do zawodu wyniesione ze studiów badani oceniali dobrze i bardzo dobrze, choć jednocześnie doświadczali wielu problemów dydaktyczno-wychowawczych i opiekuńczych. Najwięcej trudności sprawiały nauczycielom kontrola i ocena wiadomości ucznia, prowadzenie dokumentacji, aktywizacja uczniów na lekcji, dobór odpowiednich form i metod pracy oraz środków dydaktycznych, planowanie pracy, organizacja własnego warsztatu pracy oraz precyzowanie tematów lekcji z poszczególnych przedmiotów. Dyrektorzy starali się młodym nauczycielom zapewnić w okresie adaptacji opiekę w postaci przydzielenia nauczyciela opiekuna (posiadało go 72% badanych nauczycieli, z których większość wyraziła zadowolenie ze współpracy), możliwości obserwacji lekcji koleżeńskiej na terenie szkoły oraz hospitację lekcji o charakterze instruktażowo-metodycznym. Niektórzy dyrektorzy zaopatrywali również bibliotekę szkolną w materiały metodyczne. Młodzi nauczyciele korzystali częściej z pomocy doświadczonych nauczycieli niż dyrektora czy doradcy metodycznego. Konsultacje w szkole bazowej odbywały się w dogodnych dla nauczycieli porach, najczęściej w gabinetach doradców metodycznych (dobrze wyposażonych, lecz nieposiadających najczęściej środków technicznych w postaci np. komputera). 52% badanych nauczycieli nie odwiedził do tej pory doradca metodyczny. Rzadkością było wychodzenie przez nauczycieli z inicjatywą dla takich odwiedzin, choć 83% uważało wizyty doradcy w szkole za istotną pomoc fachową. Do najbardziej rozpowszechnionych wśród ankietowanych form doskonalenia zawodowego należały konferencje metodyczne, na których frekwencja wynosiła średnio 64%. |