Abstrakt: |
Celem badania było określenie stanu i potencjału doradztwa edukacyjno-zawodowego w Małopolsce. W badaniu wykorzystano dane Systemu Informacji Oświatowej (w zakresie działalności poradni psychologiczno-pedagogicznych) oraz statystyki MPiPS (dotyczące usług świadczonych przez powiatowe urzędy pracy i Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej WUP w Krakowie). Skierowano ponadto listę pytań do Ochotniczych Hufców Pracy oraz Akademickich Biur Karier. Informacje na temat szkół zebrano przy współpracy Kuratorium Oświaty w Krakowie. Ponadto, do dyrektorów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z Małopolski skierowano ankietę internetową, analizowaną wspólnie przez KO i Obserwatorium. Uzupełnieniem była analiza dotychczas przeprowadzonych badań ilościowych i jakościowych dotyczących doradztwa. Na początku i na końcu procesu badawczego zorganizowano konsultacje ze środowiskiem szkolno-doradczym. Stan doradztwa edukacyjno-zawodowego okazał się bardzo zróżnicowany, co obejmowało również dostępność danych sprawozdawczych z tego zakresu. Braki danych sprawiły, że bardzo trudne było określenie dokładnej liczby pracujących doradców zawodowych, osób pełniących obowiązki doradcy bez odpowiedniego przygotowania oraz osób niewykonujących zawodu pomimo odpowiednich kompetencji. Nie było też możliwe określenie liczby klientów objętych doradztwem w danym okresie. Zakresy działania poszczególnych instytucji doradczych zachodziły na siebie. Założenia na poziomie aktów prawnych zachęcały do współdziałania, jednak współpraca ta na niektórych obszarach była ograniczona lub nie istniała z powodu przywiązywania do doradztwa różnej wagi w zależności od podmiotu oraz braku wiedzy ich przedstawicieli na temat roli i możliwości potencjalnych partnerów. Podejście szkół do organizacji doradztwa było bardzo zróżnicowane. Były placówki, które posiadały wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, odpowiadający na potrzeby młodzieży, angażujący potencjał szkoły i instytucji partnerskich oraz koordynowany przez kompetentną osobę. Były również takie szkoły, które porady z zakresu wyboru zawodu i kierunku kształcenia organizowały bez planu, w ramach zastępstwa lub wtedy, gdy jakaś instytucja zewnętrzna zgłaszała chęć organizacji takiego przedsięwzięcia. Czasem osoba wyznaczona do koordynowania działań doradczych nie posiadała odpowiednich kwalifikacji i zaplecza, a jej rola była niedoceniana przez resztę kadry. Doradztwo na etapie szkoły gimnazjalnej miało częściej niż w szkołach ponadgimnazjalnych charakter niezorganizowany i incydentalny. Dużą liczbę usług dobrej jakości oferowały poradnie psychologiczno-pedagogiczne oraz Ochotnicze Hufce Pracy, odgrywały tym samy olbrzymią rolę w obszarze poradnictwa edukacyjno-zawodowego dla młodzieży. Instytucje te dysponowały dobrze przygotowaną kadrą, zapleczem merytorycznym i sprzętowym oraz własnym budżetem przeznaczanym głównie na doradztwo. Doradztwo skierowane do dorosłych było lepiej powiązane formalnie, lecz posiadało ograniczoną liczbę chętnych do korzystania z oferty z powodu braku odpowiedniej wiedzy u potencjalnych odbiorców, niedostatecznej promocji usług, a czasem negatywnego wizerunku społecznego. Działalność ABK profesjonalizowała się – biura stawały się bardziej przyjazne studentom, częściej nawiązywano partnerstwo z pracodawcami. Inicjatywy doradcze powoływane jako projekty często zaprzestawały działalności po zakończeniu projektu z powodu braku stabilnego finansowania. Do najistotniejszych przeszkód dla doradztwa należało zaliczyć niedostateczną wiedzę na temat celów doradztwa, jego form, instytucji świadczących takie usługi itp. wśród potencjalnych klientów, ich otoczenia oraz osób podejmujących decyzje; niewystarczającą współpracę instytucji z obszaru rynku pracy i edukacji; brak porównywalnych standardów jakości i organizacji usług doradczych. |