Abstrakt: |
Celem badania było uchwycenie zróżnicowania obrazu młodzieży i czynników warunkujących to zróżnicowanie. Badaniem objęto losową próbę adresową Polaków w wieku 17-29 lat; 398 osób ze wsi, 217 z miast poniżej 50 tys. mieszkańców, 190 z miast 50-300 tys. mieszkańców, 162 z miast powyżej 300 tys.; losową próbę adresową 227 Polaków w wieku 17-29 lat mieszkających w Warszawie. Zastosowano wywiad indywidualny według kwestionariusza (pytania zamknięte i otwarte). Wyniki zestawiono z wynikami badania młodzieży warszawskiej w 1991 roku. Ponad jedna trzecia badanych stwierdziła, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy w domu czasem brakowało pieniędzy na zakup żywności lub ubrania, jedna czwarta – że brakowało na pokrycie potrzeb mieszkaniowych. 47,2% rodzin posiadało samochód osobowy, ponad 60% magnetowid, ponad 85% telewizor kolorowy. 17% ogółu młodzieży i 20,1% młodzieży warszawskiej deklarowało zadowolenie z życia, raczej zadowolonych było odpowiednio 61,5% i 65,2%. Nadal głównymi powodami satysfakcji były życie rodzinne i kontakty towarzyskie, przyczyną braku zadowolenia – zbyt niskie dochody, brak wolnego czasu i niski stopień zaspokojenia potrzeb kulturalnych. Większe zadowolenie z życia przejawiały osoby młodsze, wierzące, pochodzące z rodzin o wyższym poziomie wykształcenia. Wśród celów życiowych za najważniejsze uznano odwzajemnioną miłość i szczęście rodzinne – 74,6%%, życie w gronie przyjaciół – 56,9%, osiągnięcie przyzwoitej sytuacji zawodowej, spokojne życie – 54,1%, ciekawą pracę dająca satysfakcję – 51,3%, uzyskanie szacunku – 33,6%. Bardziej dynamiczne postawy (życie pełne wrażeń, zdobycie stanowiska kierowniczego itp.) wybierały osoby młodsze oraz mające wyżej wykształconych rodziców; w obrazie makroregionów występowały różnice. Wybór drogi życiowej tylko w niewielkim stopniu był warunkowany przez sposób uczestnictwa w kulturze i stosunek do rzeczywistości społecznej. Wzrosła ranga wykształcenia jako drogi do osiągnięcia celu – pozycji zawodowej; 17,3% stwierdziło, że wyższe wykształcenie decyduje o poziomie zamożności, ponad połowa – że pomaga w bogaceniu się, mniej niż jedna trzecia – że nie ma wpływu na poziom zamożności lub nawet przeszkadza. Wśród preferowanych modeli edukacji 39,8% wskazało gruntowne przygotowanie zawodowe na wysokim poziomie teoretycznym pozwalające być dobrym specjalistą w zawodzie, 29,9% – praktyczne przygotowanie zawodowe pozwalające podjąć szybko dobrze płatną pracę, 23,5% – zdobycie dużej liczby praktycznych umiejętności potrzebnych współczesnemu człowiekowi w codziennym życiu. W środowisku wiejskim na pierwszym miejscu wskazywano praktyczne przygotowanie do zawodu, w środowisku wielkomiejskim spadało ono na trzecie miejsce. Wybór praktycznego przygotowania do zawodu korelował ujemnie z orientacją liberalną; wybór gruntownego wykształcenia korelował dodatnio z orientacją liberalną, ujemnie z orientacją socjalną. |