Abstrakt: |
Badaniem objęto 386 uczniów liceów ogólnokształcących, głównie klas drugich i trzecich, z województw warszawskiego i kieleckiego. Pytania ankietowe dotyczyły spraw związanych z nauczaniem i uczeniem się języków obcych – angielskiego, rosyjskiego, niemieckiego. 32,74% badanych uważało się za pilnych w nauce, 24,56% za systematycznych, 80% deklarowało zainteresowanie nauką, 84% wrażliwość na oceny i opinie nauczycieli. Jako przedmioty sprawiające najwięcej trudności wskazywano matematykę – 69,82%, język angielski – 59,48%, niemiecki – 56,03%. Języka angielskiego chętnie uczyło się 75,86%, rosyjskiego 54,13%, chęć biegłego opanowania deklarowało odpowiednio 99,89% i 92,27%. Uczniowie najwyżej oceniali własną aktywność w nauce biologii i języka polskiego, następnie angielskiego, niemieckiego i rosyjskiego. O aktywności własnej uczniów w nauce języka rosyjskiego decydowały głównie sprawiedliwa ocena – 167 wskazań, przeświadczenie o przydatności języka – 157, sposób prowadzenia lekcji – 152, zainteresowanie językami obcymi – 150. W okresie ostatnich dwóch tygodni na lekcji rosyjskiego głośno więcej niż sześć razy mówiło 13,15%, 19,29% cztery, pięć razy, 44,73% dwa, trzy razy, jeden raz – około 23%. Jako czynniki najbardziej motywujące do nauki języków obcych uczniowie wskazywali najczęściej kolejno: przydatność w przyszłości, np. pracy; porozumiewanie się za granicą, z obcokrajowcami, czytanie w oryginale; własną potrzebę, możliwość samorealizacji, chęć uczenia się, szersze perspektywy; troskę o przyszłość, życie w Europie, porozumiewanie się z ludźmi innych nacji, kultur, ciekawość świata; szkołę, przyjaciół dobrze znających języki, ambicję; miłą i sympatyczną nauczycielkę stwarzającą przyjemną atmosferę; wpływ i zachętę nauczyciela, sposób prowadzenia lekcji, oceniania uczniów. Przykłady świadczące o występowaniu postaw negatywnych pojawiały się rzadziej, najczęściej jako czynniki zniechęcające wskazywano kolejno: nauczycieli; ograniczone możliwości wykorzystania przyswajanych języków; trudności z opanowaniem konkretnych poziomów danego języka, różne możliwości ich przezwyciężenia; przyczyny były zróżnicowane w zależności od języków. Wypowiedzi badanych dotyczące pojęcia uczenia się wskazywały na różnorodność rozumienia w warstwie znaczeń elementarnych i analiz teoretycznych. Wśród warunków, w których badani uczniowie uczą się najskuteczniej, wskazywano: sam(a) w ciszy i spokoju – 90,35% (odpowiedzi tak, przede wszystkim), z koleżanką lub kolegą – 18,95%, z pomocą kogoś z rodziny – 6,54%, na korepetycjach – 32,71%, z pomocą radia lub telewizji – 31,48%, z podręcznikiem i kasetami – 48,74%, w klasie podczas lekcji – 63,39%. Wśród sposobów uczenia się wskazywano: kojarzenie pewnych faktów, np. zwrotów językowych, z już znanymi faktami – 38,74% odpowiedzi zdecydowanie tak i 54,95% raczej tak; szukanie analogii z polskimi odpowiednikami – 35,71% i 57,14%, różnicowanie materiału językowego na zasadzie cech przeciwstawnych – 36,61% raczej tak i 49,1% zdecydowanie nie; 8,94% wskazało inne sposoby. Deklarowane sposoby przyswajania materiału językowego: pamięciowy – 30,03% odpowiedzi zdecydowanie tak, 49,38% raczej tak; rozumowo-refleksyjny – 45,12% i 48,78%; mimowolny – 48,78% odpowiedzi raczej tak i 41,53% zdecydowanie nie; 10,76% wskazało inne sposoby. Wśród stosowanych technik uczenia się zwrotów językowych, gramatyki itp. badani opowiadali się za techniką małych kroków – 44,32% odpowiedzi zdecydowanie tak i 36,64% raczej tak; technika większych całości zyskała odpowiednio 29,48% i 26,92% głosów. |