Abstrakt: |
Badanie dotyczyło zależności między osiągnięciami w nauce szkolnej a obrazem siebie uczniów szkoły podstawowej. Badaniem objęto łącznie 120 uczniów (62 chłopców, 58 dziewcząt) z czwartych i piątych klas szkoły podstawowej, w wieku 11,2-12,9 lat. Uwzględniając wyniki w nauce szkolnej, wyodrębniono trzy grupy po 40 badanych: grupę uczniów napotykających trudności w nauce szkolnej, o średniej ocen rocznych poniżej 3,3; grupę uczniów uczących się dobrze, o średniej 3,6-4,5; grupę uczniów bardzo dobrych, o średniej powyżej 4,8; liczebność dziewcząt i chłopców oraz sytuacja rodzinna była w grupach w miarę wyrównana. Zastosowano polską wersję Skali Piers-Harris (Piers-Harris Children’s Self Concept Scale) o podtytule Co czujesz i myślisz o sobie. Stwierdzono dużą współzależność między osiągnięciami w nauce szkolnej a samooceną uczniów; obrazy uczniów różniły się bardzo znacząco między sobą; różnice dotyczyły ogólnej samooceny badanych i wymiarów szczegółowych. Uczniowie napotykający trudności w nauce mieli skłonność do wyraźnie zaniżonej samooceny, krytycznie oceniali swoje zachowanie i postępowanie w domu i w szkole, dostrzegali u siebie brak zdolności umysłowych, niskie osiągnięcia szkolne, nie przewidywali poprawy w tym względzie, w mniejszym stopniu niż uczniowie dobrze uczący się byli zadowoleni ze swojego wyglądu zewnętrznego, ogólnej aparycji, zdolności przywódczych, pomysłowości, byli zdecydowanie mniej pewni siebie i łatwo się zniechęcali, czuli się wyizolowani, krytykowani, na ogół byli przeświadczeni o swojej mniejszej popularności wśród rówieśników; mimo to mieli poczucie satysfakcji z życia, byli w miarę szczęśliwi, przekonani, że poradzą sobie z problemami, jakie przyniesie życie. Uczniowie dobrze uczący się mieli wyraźnie lepszą ocenę w wymiarze globalnym i szczegółowym. Uczniowie bardzo dobrze uczący się mieli najwyższe wskaźniki liczbowe obrazu siebie, mieścili się w większości w obszarze wyników wysokich lub bardzo wysokich, mieli wysoką samoocenę globalną i różnych aspektów siebie, byli przekonani o swojej dużej popularności wśród rówieśników i o swojej atrakcyjności zewnętrznej, nie mieli zastrzeżeń do swojego zachowania w domu i w szkole, nie czuli, aby swoim postępowaniem przysparzali kłopotów rodzicom, byli wyraźnie zadowoleni z życia, sądzili, że mogą poradzić sobie z pojawiającymi się problemami. Uzyskane wyniki w pełni potwierdzały tezę o zależności między wynikami w nauce a obrazem siebie u dzieci szkolnych. Sformułowano wnioski dotyczące roli ocen szkolnych w budowaniu przez dziecko własnego autoportretu. |