Abstrakt: |
Przedmiotem badania był wpływ nauczycielskiej ekspresji i aktorstwa na uczniów klas początkowych. Problem badawczy brzmiał: Jak dalece i jak realizowane nauczycielskie oddziaływania o charakterze ekspresji i aktorstwa wywierają i jaki wpływ na uczniów klas początkowych? Do zmiennych zaliczono: specjalne właściwości nauczyciela, związek z przedmiotami nauczania, związek z metodami nauczania, formy i środki ekspresji i aktorstwa, nasilenie ekspresji i aktorstwa, adekwatność ekspresji i aktorstwa do celów lekcji, klasę, poziom dydaktyczny, specjalne właściwości uczniów, impresję, reaktywność, wpływ na wiadomości, wpływ na pamięć i wyobraźnię, wpływ na umiejętności teoretyczne, wpływ na umiejętności praktyczne, wpływ na postawy i inne cechy osobowościowe. Eksperyment polegał na przeprowadzeniu dwudziestu lekcji o nasilonej ekspresji i aktorstwie w tych samych klasach I-III. Lekcje te zostały poprzedzone czterema własnymi, wdrażającymi do eksperymentu, i hospitacjami 16 lekcji innych nauczycieli. Eksperyment uzupełniono obserwacją w trakcie jego trwania sześciu uczniów klasy dobranych według dwóch kryteriów: wyników nauczania i stopnia reaktywności. Ponadto przeprowadzono 10 wywiadów albo ankiet, w tym osiem u hospitowanych nauczycieli, jeden z dyrektorem szkoły i jeden z doradcą metodycznym; sześć wywiadów z uczniami i ich rodzicami; sprawdziany przed i po cyklu lekcji eksperymentalnych (na temat treści nauczania). Na podstawie zgromadzonych wyników sformułowano następujące wnioski: 1) na efektywność oddziaływania ekspresyjno-aktorskiego w mniejszym stopniu wpływają umiejętności aktorskie nauczyciela, a w większym – celowe zabiegi jako rezultat wykształconych umiejętności; 2) oddziaływanie ekspresyjno-aktorskie robi duże wrażenie na uczniach, jednak powinno być stosowane z umiarem i umiejętnie; 3) przy stosowaniu zabiegów aktorskich i ekspresyjnych należy mieć na uwadze przede wszystkim ich celowość; 4) większy wpływ mają bardziej rozbudowane formy i środki ekspresji; 5) pozytywny wpływ na aktorstwo i ekspresję ma integracja treści programowych; 6) uczniowie na ogół reagują naśladowczo na zabiegi ekspresyjne i aktorskie, stosowane przez nauczycieli; 7) oddziaływania ekspresyjno-aktorskie ma dodatni wpływ na uczniów słabych i dobrych, mogą jednak okazać się pożyteczniejsze w przypadku słabszych osób; 8) oddziaływanie ekspresyjne i aktorskie sprawia, że uczniowie angażują emocje, pamięć i wyobraźnię, dlatego w lepszym stopniu opanowują przedstawiane wiadomości; 9) ten rodzaj oddziaływania ma nieduży wpływ (czasami ujemny) na opanowanie niektórych umiejętności teoretycznych, ale zdecydowanie pozytywny na opanowanie umiejętności praktycznych. |