Abstrakt: |
Badanie dotyczyło wewnętrznej struktury osobowości – dendrytu i czynników osobowości drugiego stopnia – studentów wychowania fizycznego. Postawiono pytania: jakimi właściwościami charakteryzuje się dendryt osobowości badanej grupy; jakie czynniki drugiego stopnia daje się wydzielić w ich osobowości i czym się one charakteryzują. Badaniem objęto 132 studentek i studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Zastosowano 16-czynnikowy kwestionariusz osobowościowy R.B. Cattella, kwestionariusz STAI (opracowanie własne na podstawie Inwentarza Osobowości J.H. Eysencka i Kwestionariusza Temperamentu J. Strelaua), kwestionariusz Nastroje i humory A.H. Bussa i A. Durkee. Na podstawie wyników i analizy porównawczej z wynikami innych badań stwierdzono, że dendryty osobowości opisywane w różnym czasie i w różnych grupach studentów WF-u oraz sportowców były zbliżone do siebie tylko w nieznacznym stopniu, wewnętrzna struktura osobowości zależała w dużej mierze od badanej populacji. Wyróżnione czynniki osobowości nie miały charakteru uniwersalnego, w różnych grupach sportowców i studentów potwierdzono dwa: integracja – dezintegracja osobowości, ekstrawersja – introwersja. W dendrycie badanej grupy dało się wydzielić cztery sfery osobowości grupujące odmienne cechy osobowości i wyznaczające różne obszary zachowania badanych: cechy zgrupowane wokół siły procesu pobudzenia, cechy zgrupowane wokół śmiałości, cechy zgrupowane wokół napięcia ergicznego, cechy zgrupowane wokół obwiniania siebie. Wydzielono i opisano osiem czynników osobowości drugiego stopnia: dezintegracja – integracja osobowości, ekspansywna ekstrawersja – pasywna introwersja, konformizm – nonkonformizm, wewnętrzne standardy wykonania – zewnętrzne standardy wykonania, samowystarczalna dominacja – zależna od grupy uległość, niekonwencjonalny radykalizm – konwencjonalny konserwatyzm, twardy racjonalizm – wrażliwa prostota, wysoka inteligencja – niska inteligencja; tylko niektóre z nich ujawniały podobieństwo do wydzielonych sfer osobowości. Czynniki drugiego stopnia zawierały dwubiegunowe układy cech osobowości, spójne wewnętrznie, logiczne, opisujące stosunkowo rozległe obszary zachowania i dające się wyrazić wspólną nazwą. Zwiększenie liczby cech osobowości (badano 29 cech) okazało się korzystne, uzyskano pełniejszy niż w poprzednich badaniach obraz osobowości studentów i lepiej opisano strukturę ich osobowości. Stwierdzono, że istnieją duże szanse wykorzystania w praktyce psychologicznej wyodrębnionych czynników drugiego stopnia. |