Abstrakt: |
Przedmiotem badania były obawy nauczycieli. Blisko 50% respondentów przyznało, że w szkole często odczuwają lęk. Pozostali ankietowani potwierdzili, że taki lęk odczuwają, ale rzadko. 10% badanych często obawiało się ośmieszenia (62% rzadko). Ponad 90% respondentów bało się niepowodzeń dydaktyczno-wychowawczych (4% nigdy). Lęk przed ekspozycją społeczną często odczuwało 10% ankietowanych, rzadko – 70%, a 20% nigdy. Lęk moralny towarzyszył często 44% badanym, rzadko – 52%. 86% nauczycieli często odczuwało obawy przed zagrożeniem życia i zdrowia wychowanków. Najbardziej stresujące dla ponad połowy badanych okazały się wizytacje i prowadzenie otwartych lekcji dla rady pedagogicznej. 40% ponadto obawiało się hospitacji dyrektora podczas lekcji, a 26% odczuwało lęk przed zebraniami z rodzicami. 44% respondentów bało się oceny uczniów, 36% dyrektora, 22% rodziców, a 5% koleżanek i kolegów z pracy. 32% zadeklarowało, że nie boją się żadnych ocen. Poczucie wolności było w odczuciu nauczycieli ograniczane przede wszystkim przez: wadliwe zarządzanie oświatą, nadmierną biurokratyzację, złą organizację pracy nauczyciela w szkole, instrumentalne hospitowanie i ocenianie pracy nauczyciela, zbyt sztywne ramy programowe, zbyt dużą liczbę uczniów w klasach. Nauczyciele wypowiadali się opisowo na temat czynników ograniczających ich autonomię: Młoda, odważna nauczycielka wprowadza szereg zmian, urozmaica monotonne życie wiejskich dzieci. Organizuje m.in. teatrzyk i wyjeżdża z młodymi aktorami do pobliskiej szkoły. Po pewnym czasie, na radzie pedagogicznej owej nauczycielce dyrekcja przypomina wręcz, iż jedenaste przykazanie mówi: Nie wychylaj się! Nie ma pochwał, zachęty dla innych. Wszelka chęć do innowacji przez pozostałych, młodszych stażem pracy nauczycieli, jest tłumiona w zarodku. Nauczyciele formułowali swoje propozycje, które mogłyby wyeliminować ze szkół lęk wśród nauczycieli i zmniejszyć poczucie ograniczenia ich działalności pedagogicznej. 42% twierdziło, że należy przede wszystkim poprawić bazę materialną szkoły. 22% badanych ograniczyłoby biurokratyzację i wprowadziłoby większą swobodę w realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych. 14% zaproponowało uściślenie zakresu praw i obowiązków nauczycieli. |