Abstrakt: |
Celem badania było określenie relacji między osobami lekko upośledzonymi umysłowo a ich rówieśnikami o prawidłowym poziomie rozwoju intelektualnego w zakresie ujawnianego poczucia wrażliwości moralnej i nastawień agresywnych. W badaniu wykorzystano Skalę Poczucia Powinności Moralnej w opracowaniu R. Różańskiej oraz Kwestionariusz Zachowań Agresywnych w Sytuacji Eksplozji Spontanicznej w opracowaniu D. Boreckiej-Biernat (1989), dostosowany do możliwości osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Do pomiaru wrażliwości moralnej zastosowano skalę własnej konstrukcji składającą się z 28 obrazków przejętych z techniki R.W. Pickforda. Badaniem objęto 350 osób, w tym 175 lekko upośledzonych umysłowo (97 chłopców i 78 dziewcząt) oraz 175 o prawidłowym rozwoju intelektualnym (95 chłopców i 80 dziewcząt). Średni wiek badanych mieścił się w przedziale 16,1-17,7 roku. Obie grupy były do siebie podobne pod względem pochodzenia społecznego, przy czym największą grupę stanowili badani z rodzin robotniczych (77,2%). Wyniki badania ujawniły, że w obydwu badanych grupach zależność między wrażliwością moralną a poziomem nasilenia zachowań agresywnych była wyraźna – niezależnie od sprawności intelektualnej badanych młodzież identyfikująca się w wysokim stopniu z normami moralnymi przejawiała w mniejszym zakresie reakcje agresywne. Przeciwna tendencja pojawiła się w przypadku badanych identyfikujących się z normami moralnymi w niskim stopniu. Szczególną zależność między tymi zmiennymi zanotowano w przypadku norm: tolerancja, miłość bliźniego, życzliwość powszechna, opiekuńczość, pomoc wzajemna, morale. Słaba zależność pojawiła się z kolei w przypadku: sprawiedliwości, godności, skromności, prawdomówności, odwagi. |