Abstrakt: |
Celem badania było określenie umiejętności posługiwania się przez słabowidzących uczniów klas młodszych elementami komunikacji niewerbalnej w postaci najprostszych sygnałów mimicznych, póz i działań z przedmiotami. W badaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego oraz technikę obserwacji, wywiadu, ankiety, analizy dokumentów oraz testu własnej konstrukcji do pomiaru umiejętności stosowania komunikacji niewerbalnej składającego się z pięciu prób. Badaniem objęto 109 osób słabowidzących z klas I-III, w tym 44 z klas pierwszych, 38 z trzecich i 27 z drugich. 30 badanych miało ostrość wzroku w granicach 0,05-0,09. W większości przypadków dysfunkcje wzrokowe spowodowane były postępującymi zmianami zwyrodnieniowymi siatkówki, wadami refleksji i zanikiem nerwu wzrokowego. Wyniki badania pozwoliły sformułować następujące wnioski: badani znacznie odbiegali od normy w zakresie opanowania niewerbalnych sygnałów komunikacji interpersonalnej – 15 dzieci osiągnęło poziom odpowiadający normie, a 21 potrafiło identyfikować te sygnały na dobrym poziomie (utożsamiać ze stanem emocjonalnym lub wykonywanym działaniem). Wiele trudności sprawiło badanym zrozumienie pozycji ciała człowieka i działań z konkretnymi przedmiotami. Stwierdzono ścisłą zależność między rodzajem kształcenia i wychowania dziecka słabowidzącego w wieku przedszkolnym a poziomem opanowania niewerbalnych sygnałów komunikacji interpersonalnej – dzieci objęte wychowaniem specjalnym znacznie lepiej rozumiały sygnały niewerbalne niż dzieci objęte kształceniem masowym. |