Abstrakt: |
Badanie miało na celu diagnozę osiągnięć uczniów z fizyki. Przeprowadzono je w 14 liceach ogólnokształcących województwa gdańskiego (395 uczniów klas trzecich). W badaniu zastosowano dwustopniowy test sprawdzający (wymagania podstawowe i pełne), składający się z zadań zamkniętych wielokrotnego wyboru, ankietę skierowaną do nauczycieli fizyki na temat organizacji i przebiegu nauczania fizyki w klasach I-III (uzyskano 14 odpowiedzi) oraz ankietę dla uczniów badającą uwarunkowania sprawdzanych umiejętności (uzyskano 80 odpowiedzi, z czego 40 pochodziło od uczniów z wysokimi wynikami w teście – grupa W, a 40 od uczniów z niskimi wynikami – grupa N). Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że umiejętności uczniów na poziomie wymagań podstawowych były zadowalające, a na poziomie zadań pełnych – nieco poniżej poziomu zadowalającego. Głównym źródłem wiedzy uczniów wykorzystanej do rozwiązania zadań testowych okazały się wykład i objaśnienia nauczyciela (W: 66%, N: 71%) oraz podręcznik i inne książki z fizyki (W: 26%, N: 16,5%). Osoby, które uzyskały wysokie wyniki, korzystały ponadto z pomocy innych osób, w tym korepetytora (14%), znacznie częściej niż osoby o niskich wynikach (4%). Pod względem organizacji nauczania dominował tryb klasowo-lekcyjny bez podziału na grupy (liczebność klas powyżej 30). Lekcje fizyki odbywały się na ogół w pracowni fizycznej, przy czym częściej w przypadku klas pierwszych i drugich niż trzecich. 79% klas miało jedynie częściowe wyposażenie. Przebieg lekcji obejmował najczęściej następujące elementy: nauczyciel wykłada materiał, następnie zadaje pytania i wspólnie z uczniami szuka na nie odpowiedzi, objaśnia krótko temat lekcji, po czym rozwiązywane są zadania. Elementy: pierwszy i trzeci były częściej wskazywane przez uczniów o niskich wynikach, a element drugi – przez uczniów o wynikach wysokich. Zdecydowanie dominował element pierwszy w obu grupach. Zdaniem samych nauczycieli wykorzystywali oni najczęściej technikę drugą. Do najczęściej stosowanych metod sprawdzania wiedzy należały: sprawdziany pisemne i zadania obliczeniowe na sprawdzianie. W grupie uczniów o wysokich wynikach pojawiły się również metody: prac domowych oraz testów z odpowiedziami zamkniętymi, obejmujących jeden dział fizyki. 85% uczniów z grupy W planowało studia wyższe, a z grupy N – 55%. Fizykę planowało zdawać na maturze 15% uczniów z grupy W (ani jedna osoba z grupy N). |