Abstrakt: |
Badanie miało na celu charakterystykę opinii nauczycieli akademickich zatrudnionych na uczelniach podległych Ministerstwu Edukacji Narodowej na temat warunków realizacji kształcenia na różnego typu studiach, mechanizmów i procedur sprzyjających zapewnianiu wysokiej jakości kształcenia oraz stosunku do idei związanej ze stworzeniem krajowego systemu przeglądu jakości kształcenia. Badanie miało charakter ankietowy i objęto nim próbę kwotową wynoszącą 814 osób. Na podstawie zgromadzonego materiału wykazano, że w opinii nauczycieli akademickich do pozytywnych czynników zmian w szkolnictwie wyższym w stosunku do lat 80. należały: 1) unowocześnienie technologii kształcenia, łatwiejszy dostęp do komputerów i literatury fachowej – częściej wskazywali tę odpowiedź respondenci z uczelni ekonomicznych (66%) niż uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych (20%); 2) unowocześnienie programów kształcenia – znów najczęściej udzielali tej odpowiedzi badani z uczelni ekonomicznych (58%), najrzadziej zaś z uczelni pedagogicznych (16%). Jednocześnie zwracano uwagę na zjawiska charakterystyczne dla systemu kształcenia masowego, czyli liczniejsze grupy, ograniczenie indywidualnego kontaktu ze studentem itp. Więcej wskazań w tym zakresie udzielili nauczyciele zatrudnieni na uniwersytetach (35%). Ponad połowa badanych uważała, że obciążenie dydaktyczne przekraczało pensum w skali roku akademickiego (ogółem 65%, uczelnie pedagogiczne – 80%, uniwersytety – 49%). 31% badanych uznało, że stopień przygotowania osób przyjętych na studia się pogorszył. Zdanie takie wyrażali szczególnie badani z uczelni rolniczych (48%) i technicznych (40%). Jedynie 13% respondentów uważało, że poziom ten uległ poprawie, a dominowali wśród nich nauczyciele z uczelni ekonomicznych (29%). Oceniając różnice między studentami studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, podkreślano najczęściej właśnie gorszy poziom przygotowania tych drugich (24%). Zanotowano wyraźną różnicę w dostępności programów kształcenia między studentami stacjonarnymi i niestacjonarnymi w przypadku kierunków rolniczych i technicznych. Różnica ta była mniejsza na studiach prawnych, społecznych i humanistycznych, jednak badani podkreślali, że nie znajdowało to potwierdzenia w równości warunków kształcenia. Do najczęściej wskazywanych czynników utrudniających utrzymanie wysokiego poziomu kształcenia należały czynniki finansowe (45,1%) i niskie pensje nauczycieli, co wiązało się z koniecznością szukania dodatkowych źródeł dochodów (35,8%). Najrzadziej wskazywano braki w wykształceniu studentów, wyniesione ze szkoły średniej (8,7%). |