Abstrakt: |
Celem badania była próba określenia związków między wybranymi cechami osobowości i spostrzeganymi przez młodzież agresywną postawami rodzicielskimi a agresją. Weryfikowano hipotezy: silny lęk jako stan i cecha osobowości wiąże się z wysokim poziomem agresywności w zachowaniu; zewnętrzna lokalizacja kontroli zachowania charakteryzuje młodzież wysoko agresywną; wyższe zapotrzebowanie na stymulację odczuwa młodzież silnie agresywna; postawy wychowawcze rodziców agresywnej młodzieży charakteryzują: dystans uczuciowy, silna kontrola psychologiczna, nadmierna autonomia przyznawana dziecku w procesie wychowania. Badaniem objęto 350 uczniów szkół średnich w wieku 16-18 lat. Zastosowano kwestionariusz Nastroje i humory (polska adaptacja inwentarza A.H. Bussa i A. Durkee), Arkusz zachowania się ucznia B. Markowskiej, Kwestionariusz samooceny (ISCL) C.D. Spielbergera, M. Tysarczyk i K. Wrześniewskiego, Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK) G. Krasowicz i A. Kurzyp-Wojnarskiej, Skalę poszukiwania wrażeń (SSS) M. Zuckermana, Kwestionariusz do badania zachowania się rodziców w percepcji dziecka (CRPBI) E.S. Schaefera w adaptacji S. Kowalskiego. 21,43% badanych stanowili agresywni chłopcy, 25% agresywne dziewczęta; u chłopców dominowały negatywizm i napastliwość słowna, drażliwość przejawiało 71,43% chłopców i 65% dziewcząt; podwyższony lęk jako cecha osobowości występował odpowiednio u 90,48% chłopców i 60% dziewcząt. Nie potwierdzono hipotez o współwystępowaniu silnego lęku z wyższym poziomem agresji oraz z zewnętrzną lokalizacją kontroli. Potwierdzono związek agresywności ze wzmożonym zapotrzebowaniem na stymulację. W zakresie postaw charakteryzujących dystans uczuciowy istotnie częściej w wychowaniu młodzieży agresywnej występowała postawa odrzucająca u matek i ojców; stwierdzono też istotną różnicę w zakresie postawy wrogiego odsuwania się rodziców od dziecka; częściej w grupie agresywnych badanych pojawiało się nieprzyjazne nastawienie do dziecka i unikanie kontaktów z nim. W zakresie postaw dotyczących kontroli psychologicznej rodzice badanych agresywnych istotnie częściej stosowali ścisły nadzór, przymus, wrogi nadzór. W zakresie autonomii rodziców agresywnych badanych istotnie częściej charakteryzowały: stosowanie przymusu, rozluźniona dyscyplina, skrajna autonomia, niekonsekwentna dyscyplina. |