Abstrakt: |
Opracowanie prezentuje aktualny stan badań dotyczących edukacji i zatrudnienia osób z upośledzeniem umysłowym, stanowi podstawę opracowania metodyki badań i analiz z zakresu oceny efektywności programu edukacji zawodowej dla młodzieży z upośledzeniem umysłowym. Przedstawione dane zaczerpnięto z różnych dziedzin naukowych, przy czym wiodącymi były: pedagogika specjalna, socjologia, psychologia, doradztwo zawodowe. Multidyscyplinarne podejście pozwoliło na przedstawienie omawianego tematu w sposób najpełniejszy, wskazujący najważniejsze, akcentowane współcześnie aspekty tej problematyki. Jak wynika z przeglądu dostępnej polskiej literatury przedmiotu z okresu ostatniego dziesięciolecia, badania dotyczące edukacji osób upośledzonych umysłowo koncentrują się przede wszystkim na tematyce: szkoła integracyjna – szkoła specjalna – szkoła ogólnodostępna (Chrzanowska, 2005; Krause, 2004; Lipińska-Lokś, 2004; Mikrut, 2004; Osik-Chudowolska, 2004; Parys, 2004); jakość życia dzieci w szkolnictwie integracyjnym i specjalnym (Sadowska, 2006; Kijak, 2006); różne aspekty funkcjonowania dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w szkole, np. nauka poszczególnych przedmiotów (Dyduch, 2004; Kupisiewicz, 2004; Skura, 2008); funkcjonowanie psychospołeczne uczniów upośledzonych umysłowo (Żmudzka, 2004; Janion, Rudzińska-Rogoża, 2004; Mikrut, 1999; Pilecki i in., 1999); kontekst rodziny dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo (Biernat, 2006; Bobik, 2007; Kazanowski, Byra, 2004; Mikrut, 2004; Sadowska, 2006; Zbyrad, 2009); formy wsparcia uczniów z upośledzeniem umysłowym (Sikorska i in., 2008; Żelechowska, Żyta, 1999) czy zainteresowania zawodowe młodych osób upośledzonych umysłowo (Jurgielewicz-Wojtaszek, Pawlak, 2004; Otrębski, 1999; Otrębski, 2007). Najwięcej badań dotyczy sytuacji osób z lekkim upośledzeniem umysłowym, rzadziej badaniami obejmowane są osoby z umiarkowanym stopniem upośledzenia umysłowego, bardzo rzadko w literaturze przedmiotu referowane są badania osób ze znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym. Polski system oświaty przewiduje dla osób z upośledzeniem umysłowym możliwość edukacji w szkołach ogólnodostępnych (także w istniejących w nich klasach specjalnych i integracyjnych), w szkołach integracyjnych, szkołach specjalnych, w różnych placówkach edukacyjnych, np. w ośrodkach rewalidacyjno-edukacyjno-wychowawczych. Istnieje także możliwość korzystania, w określonych sytuacjach, z kształcenia indywidualnego (Wapiennik, 2005). |