Abstrakt: |
Celem badania było poznanie rodzajów błędów wymowy popełnianych przez uczniów oraz ustalenie ich przyczyn. Badaniem objęto 24 uczniów, u których wcześniej wykluczono występowanie wady wymowy. Dokonano również kontroli cech wymowy i sprawności narządów artykulacyjnych badanych, w wyniku czego stwierdzono tempo mowy szybkie u 9 uczniów, normalne u 10 i spowolnione u 5; głos cichy u 15 uczniów i głośny u 9; oddech prawidłowy u 17 uczniów i krótki u 7; słuch oraz sprawność języka, warg i zgryzu sprawne u wszystkich badanych. W badaniu posłużono się nagraniami spontanicznych wypowiedzi uczniów na lekcji i podczas przerw oraz testem polegającym na przeczytaniu fragmentu tekstu na głos. W wyniku badania wyszczególniono takie niezgodności z normami ortofonicznymi jak: dyftongiczna realizacja samogłosek nosowych; wymowa samogłoski nosowej na końcu wyrazu jako om; prowincjonalizmy; uproszczenie grupy spółgłoskowej trz i strz; uproszczenie grupy spółgłoskowej ndn; przesunięcia akcentu z sylaby trzeciej od końca na ostatnią w wyrazach czytałbym, robilibyście, poszlibyśmy; osłabienie artykulacyjne; tendencja do redukcji spółgłosek; redukcja samogłoski w sylabie poakcentowej; wymowa ń jak i (niezgłoskotwórcze unosowienie); konsonantyzacja wokalicznego -u i -i; niewłaściwe upodobnienia grupy spółgłoskowej; łączenie ze sobą sąsiadujących głosek identycznych, sąsiadujących ze sobą w wyrazie samogłosek o i a oraz przyimków w i z z rzeczownikiem, gdy zaczyna się on od samogłoski; brak melodii żywego słowa. Błędy te podzielono następnie na wynikające z niestarannej artykulacji (niedbalstwa dykcyjnego), hiperpoprawnej wymowy nosówki ę oraz z braku odcieni intonacyjnych. |