Abstrakt: |
Celem badania była próba ustalenia, czy i w jaki sposób nauczyciele kieleckich liceów starają się dostosować do zmieniającego się systemu kształcenia i związanych z tym potrzeb użytkowników bibliotek szkolnych. Badaniem objęto nauczycieli bibliotekarzy, nauczycieli różnych przedmiotów oraz wybrane losowo grupy uczniów wszystkich kieleckich szkół ponadpodstawowych. Zastosowano kwestionariusz ankiety (zawierający pytania dotyczące szkoły, biblioteki, przysposobienia czytelniczego i informacyjnego), rozmowy z nauczycielami. 24 osoby zatrudnione w bibliotekach ukończyły wyższe studia biblioteczne, 11 inne studia wyższe. Z 10 przebadanych placówek siedem finansowanych było z budżetu szkoły i komitetów rodzicielskich; pracownicy trzech zdobywali dodatkowe fundusze. Mimo nieoptymalnego budżetu kupowano nowe książki i czasopisma. Z 10 bibliotek sześć posiadało dwa pomieszczenia, tylko jedna miała dużą czytelnię. Lokalizację bibliotek uznano za dobrą. Placówki były dość dobrze zaopatrzone w urządzenia techniczne – po siedem posiadało komputery, maszyny do pisania, sprzęt audiowizualny. Księgozbiory ośmiu placówek liczyły od dziewięciu tysięcy do prawie 24,5 tysiąca tomów, dwóch – 2000-2600 tomów. W sześciu bibliotekach 18-57% stanowiła literatura popularnonaukowa, 19-60% lektury z języka polskiego. Wszystkie biblioteki gromadziły prasę, liczba prenumerowanych tytułów wynosiła od 21 do 43, 20-30% stanowiły czasopisma dla nauczycieli. W dziewięciu bibliotekach znajdowały się zbiory audiowizualne. Według badanych nauczycieli zaopatrzenie bibliotek było na ogół dobre. Wszystkie biblioteki miały wydzielone księgozbiory podręczne; wszystkie posiadały też katalogi główne, w kilku również inne; wszystkie prowadziły zagadnieniowe kartoteki bibliograficzne. Wszystkie placówki prowadziły działalność informacyjną. Badani nauczyciele uważali, że ich placówki pełniły funkcję ośrodka informacji w szkole. Działalność nauczycieli była ukierunkowana głównie na wspomaganie. Uznano, że wypowiedzi niektórych nauczycieli świadczyły o tradycyjnym postrzeganiu biblioteki jako magazynu lektur. Odnotowano też próby aktywnego włączania się do realizacji zadań szkoły i dostosowywania działalności pedagogicznej biblioteki do nowych potrzeb użytkowników. Stwierdzono, że właściwa realizacja przysposobienia bibliotecznego była determinowana odpowiednim przygotowaniem osób prowadzących zajęcia; pracownicy na ogół nie mieli merytorycznych i metodycznych problemów z realizacją programu zajęć. We wszystkich placówkach znajdowała się specjalistyczna literatura, m.in. z zakresu bibliotekoznawstwa, księgoznawstwa, psychologii itp., specjalistyczne czasopisma. W opinii badanych zaopatrzenie w pomoce metodyczne do realizacji przysposobienia było dobre, gorzej było z kartotekami. Dużym utrudnieniem był brak harmonogramu lekcji bibliotecznych. W szkołach zajęcia odbywały się głównie w czytelni oraz w czytelni i salach lekcyjnych. Ankietowani uważali za istotne ćwiczenia praktyczne. Tylko w dwóch placówkach bibliotekarze współpracowali z nauczycielami w zakresie realizacji przysposobienia. Pracownicy ośmiu bibliotek współpracowali z innymi bibliotekami. Stwierdzono, że bibliotekarze starali się przystosowywać treści kształcenia i wychowania do zmieniających się potrzeb uczniów; mimo podejmowanych działań przysposobienie biblioteczne i informacyjne w niektórych szkołach wyłączano z ogólnoszkolnego procesu dydaktyczno-wychowawczego. |