Abstrakt: |
Przedmiotem badania były stereotypy matki i ojca wśród dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. W badaniu uczestniczyło 100 dzieci w wieku przedszkolnym i tyle samo w młodszym wieku szkolnym (klasa czwarta szkoły podstawowej) – z Górnego Śląska: Katowic, Chorzowa i Siemianowic. Badanie przeprowadzono za pomocą metody analizy rysunku (Co robi Twoja mama i co robi Twój tata), wypowiedzi i wypracowania (Co robi mama?; Co robi tata?; Po co jest mama?; Po co jest tata?). Zdaniem 97% przedszkolaków i 85% czwartoklasistów matki spełniały przede wszystkim funkcję zarobkowo-opiekuńczą. Zdaniem 15% dzieci przedszkolnych i 32% dzieci szkolnych matki odgrywały przede wszystkim rolę socjalizacyjną. 10% przedszkolaków i 21% dzieci szkolnych wymieniało także funkcję psychohigieniczną. Mali respondenci uważali, że rolą ojców jest przede wszystkim zarabianie pieniędzy oraz utrzymywanie rodziny (98% przedszkolaków i 78% dzieci w wieku szkolnym). Dla 25% dzieci przedszkolnych i 62% szkolnych rolą ich ojców była opieka. Dla dzieci w wieku szkolnym znacznie bardziej istotną rolą ojca niż dla przedszkolaków była socjalizacja. Funkcję prokreacyjną matek i ojców wskazało 1% dzieci szkolnych. 45% rysunków przedstawiało matki podczas przygotowywania posiłków, 31% podczas sprzątania, 14% podczas zmywania, 6% podczas prania, 2% podczas zabawy z dziećmi. Na jednym tylko rysunku matka śmiała się i nic poza tym nie robiła. Postaciom matek towarzyszyły różne sprzęty: piec, mikser, odkurzacz, pralka, zlewozmywak. Zdaniem jednego dziecka lepiej byłoby, gdyby mama nie prowadziła samochodu. Chociaż wiele matek badanych dzieci pracowało zawodowo, mali respondenci nie widzieli ich w funkcji zarobkowej. Ojciec z kolei był przedstawiany przez dzieci najczęściej jako postać wypoczywająca: 45% dzieci rysowało ojców w fotelu, czytających gazetę, 33% podczas oglądania telewizji. Na 17% rysunków ojcowie pomagali matkom podczas prac domowych (w tym 12% podczas odkurzania). Na podstawie wyników badania stwierdzono, że im starsze były dzieci, tym więcej funkcji rodzicielskich dostrzegały w swoich rodzicach. Dla dzieci przedszkolnych najważniejsze były funkcje: zarobkowa i opiekuńczo-usługowa matek (dla dzieci w wieku szkolnym coraz ważniejsza była także funkcja socjalizacyjna). Okazało się także, że dzieci w wieku szkolnym rzadziej wskazywały na funkcję zarobkową ojców, ale różnica ta nie była istotna statystycznie. Dzieci szkolne częściej niż ich młodsi koledzy wskazywały socjalizacyjną i psychohigieniczną funkcję ojców. Zaobserwowano, że wszystkie dzieci postrzegały swoje matki w sposób bardziej tradycyjny i jednostronny – matki nigdy nie wykonywały prac męskich, ojcowie rzadko wykonywali prace kobiece. |