Abstrakt: |
Celem badania była analiza postaw, jakie dzieci z Polski i Szwecji przyjmują w trakcie rozwiązywania konfliktów. Badanie zostało oparte na indukcyjnej strategii badań empirycznych. Do zebrania materiału badawczego posłużono się wywiadem jakościowym. Dodatkowe uzupełnienie stanowiły pisemne wypowiedzi respondentów. W analizie materiału wykorzystano metodę „grounded theory”. W wyniku przeprowadzonego badania wyróżniono trzy kategorie postaw przyjmowanych przez respondentów przy rozwiązywaniu konfliktów: 1) defensywną – jej celem były przede wszystkim obrona, uniknięcie konfrontacji albo przegranej. Właściwie wszystkie zachowania defensywne (ucieczka, apel, rozdzielenie stron) były wspólne dla obu grup dzieci, jednak niektóre ich aspekty mogły występować wśród dzieci z jednego kraju. Dzieci decydujące się na strategię ucieczki stosowały wykręty, odwodzenie uwagi od problemu albo całkowity brak odpowiedzi, by zakończyć konflikt. Dzieci opisywały takie zachowania w następujący sposób: Myślę, że oni poczekają, aż dzwonek zadzwoni i wtedy pójdą każdy w inną stronę, i potem po lekcji na przykład będą znowu w zgodzie. Oni po prostu o tym zapomną, ja nie myślę, że konflikt będzie rozwiązany, ale tak po prostu będzie po tym czasie, będzie tak, jakby wszyscy zapomnieli ten konflikt; 2) ofensywną – ma na celu konfrontację, rozwiązanie konfliktu odbywa się za pomocą walki albo mniej lub bardziej drastycznych środków; pierwszorzędnym celem jest pokonanie przeciwnika. Ofensywa może przejawiać się w takich działaniach jak: autorytatywne, argumentacja, presja psychiczna, presja fizyczna i przekupstwo. Okazało się, że dla polskich dzieci specyficzne jest przekupstwo, pozostałe kategorie działań były wspólne dla obu grup. Zauważono ponadto, że dzieci z Polski stosowały presję psychiczną, polegającą na świadomym i demonstracyjnym ignorowaniu drugiej strony konfliktu, by móc ją zmiękczyć. Sposób ten był zupełnie nieznany dzieciom ze Szwecji; 3) pojednawczą – ma na celu uzyskanie zgody tak, by zachować poczucie wartości czy godności każdej ze stron; nie jest pozbawiona elementów postawy ofensywnej albo defensywnej. Opiera się na zasadzie wzajemności. Postawa ta wyrażała się w następujących kategoriach pojęciowych: negocjacje, gesty pojednawcze, mediacja i rozstrzygnięcia źródłowe. Okazało się, że wśród polskich dzieci specyficzna była kategoria mediacji, a wśród dzieci szwedzkich – rozstrzygnięcie źródłowe (poszukiwanie zewnętrznego źródła, które pozwoli rozwiązać konflikt, np. dokument, książka, osoba). |