Abstrakt: |
Przedmiotem badania było poczucie sensu życia wśród osób niedostosowanych społecznie. Przyjęto trzy hipotezy badawcze: Osoby społecznie niedostosowane cechują się istotnie niższym poczuciem sensu życia rozpatrywanego globalnie i w zakresie wybranych jego aspektów niż osoby bez symptomów niedostosowania. Pensjonariusze młodzieżowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych oraz zakładów karnych różnią się między sobą poziomem natężenia poczucia sensu życia, ujmowanego globalnie i w wybranych aspektach. Inkarcerowani z długim pobytem w placówkach resocjalizacyjnych cechują się większym natężeniem globalnego poczucia sensu życia i jego składowych elementów niż osoby stosunkowo krótko przebywające w tych placówkach. Do zebrania materiału posłużono się Testem sensu życia (tzw. PIL), składającym się z trzech części: A: 20 twierdzeń, do których respondent ustosunkowuje się na siedmiostopniowej skali; B: kilkanaście zdań niedokończonych; C: pytanie otwarte o dążenia, ambicje i cele życiowe respondenta. W badaniu uczestniczyły dwie grupy: kryterialna, składająca się z 379 osób, w tym m.in.: pensjonariusze i pensjonariuszki zakładów poprawczych, recydywiści zarażeni wirusem HIV, więźniowie grypsujący i niegrypsujący; kontrolna, składająca się z 470 osób, w tym uczniów klas siódmych i ósmych szkół podstawowych w Koluszkach, uczniów zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących oraz studentów stacjonarnych i zaocznych Uniwersytetu Łódzkiego. Wyniki badania pozwoliły niemal w pełni potwierdzić pierwszą hipotezę – poczucie sensu życia w sposób istotny statystycznie różnicowało młodzież dostosowaną i niedostosowaną społecznie. Największe różnice odnotowano w zakresie ogólnego poczucia sensu życia oraz oceny własnego życia. Z kolei najmniej istotne różnice wystąpiły między obiema grupami w zakresie samooceny. Można zatem sądzić, że poczucie sensu życia nie wynika z niskiej samooceny i poczucia winy, tylko wiąże się z przekonaniem o niemożliwości realizacji dążeń życiowych z powodu określonych czynników zewnętrznych. Drugą hipotezę potwierdzono tylko częściowo. Różnice istotne statystycznie odnotowano między chłopcami i dziewczętami z ośrodków wychowawczych a więźniami – tylko w zakresie wybranych aspektów poczucia sensu życia. Młodzież przebywająca w zakładach poprawczych i ośrodkach wychowawczych okazała się z większą łatwością akceptować śmierć i samobójstwo niż więźniowie i recydywiści zarażeni wirusem HIV. Okazało się także, że osoby przebywające w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych pozytywniej oceniały swoje życie niż badani z zakładów poprawczych oraz więźniowie. Wyniki badania nie potwierdziły natomiast trzeciej hipotezy – natężenie poczucia sensu życia nie różnicuje osób zaczynających i kończących pobyt w placówkach wychowawczych. |