Abstrakt: |
Przedmiotem badania były zagrożenia odczuwane przez młodzież i radzenie sobie w praktycznych sytuacjach problemowych. W badaniu uczestniczyło 180 studentów pierwszego i drugiego roku z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach (kierunki: pedagogika, geografia, zarządzanie i marketing). Do zebrania materiału wykorzystano takie techniki badawcze jak: kwestionariusz Zagrożenia – do identyfikacji źródeł zagrożenia i obaw wśród młodzieży; zestaw kilku zdań niedokończonych – dotyczących problemów powodujących agresję i bezradność; test Style zachowania się – do diagnozy twórczego stylu zachowania się młodzieży; kwestionariusz zawierał 94 stwierdzenia, respondenci wyrażali wobec nich aprobatę albo dezaprobatę; Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI) – do pomiaru aktualnego stanu lęku i poziomu lęku jako trwałej cechy osobowości; kwestionariusz Delta – do pomiaru poczucia kontroli. Sformułowano następujące pytania badawcze: czego młodzież studencka obawia się najbardziej i z jakimi sytuacjami wiążą się jej problemy; jak silnie młodzież przeżywa antycypowane w najbliższej przyszłości zagrożenia cywilizacyjne; czy wykazuje wobec nich nierealny optymizm, czy raczej silnie stresujący lęk; czy silny lęk jako właściwość osobowości determinuje siłę stresu emocjonalnego związanego z przewidywanymi zagrożeniami; czy lokalizacja poczucia kontroli (poczucie sprawstwa lub jego brak) współwystępuje z postawą nierealnego optymizmu lub stresem w sytuacji zagrożenia; jaki jest poziom przygotowania młodzieży studenckiej do radzenia sobie w sytuacjach zagrożeń; w jakim stopniu studenci prezentują twórcze style zachowań w praktycznych sytuacjach problemowych; czy twórczy styl zachowania częściej charakteryzuje osoby o niskim (lub średnim) poziomie lęku i wewnętrznie zlokalizowanej kontroli. Studenci najbardziej obawiają się zagrożenia związanego z agresją zewnętrzną, np. stania się ofiarą kradzieży, gwałtu, napadu itp. Znaczący lęk odczuwają także w sferze emocjonalnej – boją się niespełnionego albo nieodwzajemnionego uczucia, niestałości w związku. Niepokój młodzieży wiąże się także z niestabilną sytuacją życiową, zagrożeniem chorobą nowotworową albo ewentualnością wojny. 72,67% badanych nie obawiało się zarażenia wirusem HIV, 75% osób nie bało się zarażenia chorobą weneryczną, a 84,72% było pewnych, że nie uzależnią się od narkotyków i innych używek. Dla 22,09% studentów źródłem lęku były kolokwia i egzaminy na studiach. 16,28% respondentów odczuwało niepokój związany z samotnością na pierwszych latach studiów, 15,12% z możliwością choroby, a 11,05% z niestabilną przyszłością i groźbą wojny. 22,67% badanych było świadomych braku wiary w siebie i własnej nieśmiałości – z powodu defektów fizycznych, braku oparcia psychicznego w najbliższych, niekorzystnej sytuacji materialnej. Dla 7,55% studentów szczególnie uciążliwe były problemy codzienne. 6,39% respondentów twierdziło, że pozostają świadomie bierni wobec ludzkiej głupoty i nieodpowiedzialności, 6,36% wobec dominacji i wrogości ze strony innych. 20,35% respondentów przyznało, że agresją reagują na takie zachowania jak: manipulacja, brutalność, złośliwość, arogancja, dręczenie, oszustwo i nieuczciwość. 22,09% studentów marzy przede wszystkim o ukończeniu studiów, 13,37% o zdobyciu pracy, 2,32% o podróżach, a 1,74% o zdobywaniu wiedzy. Wyniki badania potwierdziły, że osoby, które wykazują wysoki poziom lęku, silniej przeżywają ewentualne zagrożenia, a to prowadzi z kolei do znacznego stresu. Zaobserwowano istotny związek i umiarkowaną korelację między twórczym stylem reagowania przez studentów na sytuacje stresowe a siłą przeżywanego lęku. Osoby o zewnętrznym poczuciu kontroli były bardziej skłonne do zdawania się na los albo zły przypadek w sytuacjach zagrożenia, nie wierzyły we własne możliwości reagowania, zapobiegania takim sytuacjom. Osoby wykazujące podmiotowość w działaniu prezentowały tendencję do twórczego reagowania w sytuacjach problemowych. |