Abstrakt: |
Przedmiotem badania były hierarchie wartości osób nieletnich. Badanie odbyło się w dwóch etapach: 1990 i 1995 r. W pierwszym uczestniczyło 110 osób. W drugim etapie badania uczestniczyło 100 osób. Wszystkie osoby badane przebywały w Schronisku dla Nieletnich w Łańcucie (województwo rzeszowskie). Posłużono się następującymi narzędziami badawczymi: kwestionariuszem norm i wartości Pytki, kwestionariuszem Delta według R. Drwala, kwestionariuszem postaw wobec norm moralnych Poznaniaka, kwestionariuszem aspiracji i wartości (autorski: F. Kozaczuk). Wyniki pierwszego etapu badania (1990 r.) pokazały, że 58,2% respondentów przebywało w schronisku za czyny przestępcze przeciwko mieniu indywidualnemu, 22,7% za czyny przeciwko mieniu społecznemu, 10% za czyny przeciwko wolności i obyczajności, 8,2% za czyny przeciw życiu i zdrowiu, a 0,9% za czyny przeciwko porządkowi publicznemu. W drugim etapie stwierdzono, że 44 respondentów przebywało w schronisku za czyny przestępcze przeciwko mieniu indywidualnemu, 33 za czyny przeciwko mieniu społecznemu, 8 za czyny przeciwko wolności i obyczajności, 13 za czyny przeciw życiu i zdrowiu, a dwóch za czyny przeciwko rodzinie. W czasie wolnym młodzież interesowała się: czytaniem książek, handlem, majsterkowaniem, poświęcała się życiu rodzinnemu, spożywała napoje alkoholowe albo zażywała narkotyki. Rzadko natomiast nieletni uprawiali sport, odbywali kontakty seksualne, wyjeżdżali na wycieczki. Wyróżniono siedem pozycji w ich hierarchii wartości (według rangi), takich jak: wysoka pozycja materialna, korzystanie z życia, praca zawodowa, usamodzielnienie się finansowe, szczęście rodzinne, uczestnictwo w życiu kulturalnym, wykształcenie. Respondenci z obu etapów badania (1990, 1995, N = 210) – jeśli chodzi o normy solidarności z innymi ludźmi – aprobowali stwierdzenie: Człowiek powinien pilnować wyłącznie własnych spraw i nie przejmować się cudzymi kłopotami (43,3%). W mniejszym stopniu zgadzano się ze zdaniem: Człowiek powinien pilnować własnych spraw, ale także dbać o to, aby przy tym nikogo nie urazić (31%). Najmniejszą aprobatę znalazło u nieletnich zdanie: Człowiek powinien aktywnie pomagać innym, nawet za cenę własnych korzyści i wygód (25,7%). 45,2% zgodziło się ze zdaniem: W życiu należy postępować zgodnie z wymogami sytuacji i okoliczności, bez względu na przyjęte zasady (etyka sytuacji) (45,2%). |