Abstrakt: |
Celem badania był fenomenologiczny opis wyobrażeń młodych ludzi na temat ich życia po śmierci, również w kontekście posiadanego przez nich obrazu Boga. Badaniem objęto 30 studentów pierwszego roku studiów pedagogicznych kierunków ścisłych w wieku 19-22 lat (średnio 19,5), 17 kobiet i 13 mężczyzn. Zastosowano test projekcyjny Ja w minutę po śmierci, uzupełniony wywiadem, dyferencjał semantyczny w kształcie skonstruowanym przez R. Jaworskiego (1989'), Skalę Oceny Pojęcia „Bóg” własnej konstrukcji. Wyróżniono dwie grupy mające odmienne wyobrażenia o przeżyciach po śmierci, określono je jako osobne typy przeżyć psychicznych: optymistyczny – 20 osób (14 kobiet), ambiwalentny – 10 osób (trzy kobiety). Dokonano porównania obu grup ze względu na ich charakterystyczne cechy. Osoby z grupy przejawiającej wyobrażenia optymistyczne były wierzące, uważały, że istnieje życie po śmierci; 60% stwierdziło, że po śmierci będzie przeżywało radość spotkania z bliskimi, z Bogiem; 60% stwierdziło, że w sytuacji ich śmierci będą osobami najbardziej szczęśliwymi; w rzeczywistości czekającej na nie po śmierci był Bóg; Bóg pojawiał się w postaci symbolu lub oceny – odczuwania go w sobie; rysunki świadczyły o żywej emocjonalności; Bóg był serdeczny, wyrozumiały, bliski; myśl o Bogu wywoływała uczucie bezpieczeństwa, wolności, radości, zawierzenia, zaangażowania, bliskości, ufności, odprężenia, przyjaźni, akceptacji; osoby oceniały kontakty z Bogiem jako trwałe, bogate, aktywne, angażujące, ważne, stałe, samodzielne, dobrowolnie głębokie i radosne; pojęcie „Bóg” kojarzyło się im bardzo ściśle z: oparciem, bliskością, przebaczeniem, zaufaniem, zrozumieniem, bezpieczeństwem, rozwojem, cierpliwością, dobrocią, pomocą; było odległe od pojęć: sztywność i obcość. Osoby z grupy przejawiającej wyobrażenia ambiwalentne były wierzące, niektóre uważały, że istnieje życie po śmierci; 80% stwierdziło, że po śmierci przeżyje obojętność, wchodzenie w pustkę; 70% uważało, że najszczęśliwszymi osobami w sytuacji ich śmierci będą wrodzy lub nikt; w pośmiertnej wizji rzeczywistości Boga raczej miało nie być; na rysunku brakowało Boga lub miał on cechy antropomorficzne; rysunki świadczyły o zahamowanej emocjonalności; Bóg był surowy, chłodny, daleki; myśl o Bogu wywoływała uczucie mniejszego bezpieczeństwa, wolności, zniewolenia, smutku, zwątpienia, obojętności, oddalenia, niechęci, niewielkiej akceptacji; kontakty z Bogiem były oceniane jako mniej trwałe, mniej bogate, mniej aktywne, raczej obojętne, nieważne i mało samodzielne, raczej wymuszone, mało głębokie i bardzo smutne; pojęcie „Bóg” kojarzyło się z: pomocą, bliskością, przebaczeniem, zrozumieniem, oparciem, zaufaniem, ale stopień powiązania z tymi cechami był dużo słabszy niż w drugiej grupie. Stwierdzono, że najbardziej obie grupy różnicował obraz Boga; przypuszczalnie posiadanie pozytywnego obrazu Boga sprawiało, iż pojawia się on w wyobrażeniach na temat życia po śmierci. |