Abstrakt: |
Przedmiotem badania było rozumienie pojęcia przymusu przez studentów. Badaniem objęto 123 studentów pierwszego roku Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie i Uniwersytetu Opolskiego; 96 kobiet i 27 mężczyzn; 113 mieszkających w mieście, 10 na wsi; 65 pochodzenia inteligenckiego, 49 robotniczego, dziewięciu chłopskiego. Badanym zadano sześć pytań otwartych, dotyczących przymusu. W opracowaniu przedstawiono po siedem najczęściej występujących odpowiedzi na każde z pytań. Badanym przymus kojarzył się ze zmuszaniem do czegoś, czego się nie chce lub nie ma się ochoty tego zrobić – 53 odpowiedzi, robieniem czegoś wbrew osobistej woli – 45, wywieraniem nacisku, presji – 34, przemocą fizyczną lub psychiczną – 25, szantażem innego człowieka, grupy – 23, uleganiem woli człowieka mającego przewagę – 21, z nakazem lub rozkazem – 19. Wśród form przymusu stosowanych w domu rodzinnym wskazywano: brak – 40, szantaż – 26, przymuszanie do nauki – 19, do robienia porządków domowych – 17, przymus w formie przemocy fizycznej – 15, przymus wykonywania stałych obowiązków – 15, rezygnacji z oglądania telewizji – 11. Wśród form przymusu, z jakimi zetknęli się w szkole, badani wskazywali przymus nauki różnych przedmiotów – 34, nauki w szkole podstawowej – 29, przymus dominujących nauczycieli – 28, przymus zmiany obuwia i noszenia określonego stroju – 28, przymus ze strony rówieśników i starszych kolegów – 17, przymus odrabiania zadań domowych – 15, przymus uczestniczenia w różnych imprezach – 14. Badani byli skłonni akceptować stosowanie przymusu wobec siebie przez rodziców lub nauczycieli gdy: było to dla ich dobra, coś zyskiwali – 57, byli całkowicie przekonani o racji przymuszających – 35, służyło to ich rozwojowi i realizacji obowiązków – 34, w żadnych okolicznościach – 29, gdy chroniło ich to od czegoś, z czego nie zdawali sobie sprawy – 28, gdy nie chciało im się nic robić – 18, gdy sami nie potrafili się zdecydować – 15. W sytuacjach, kiedy stosowano wobec nich przymus, badani czuli złość, wściekłość – 59, bunt, opór wewnętrzny – 45, robili na złość, odwrotnie, niż nakazywał przymus – 34, poniżenie, upokorzenie, niedowartościowanie – 34, niechęć do osoby przymuszającej – 23, słabość, bezsilność, zakłopotanie – 20, doznawali nieprzyjemnych uczuć, czuli się podle, ogarniała ich frustracja – 20. Na pytanie, czy dzieci można dobrze wychować bez przymusu, badani odpowiadali: jak najbardziej, są inne, lepsze metody pracy wychowawczej – 51, bez niektórych form przymusu wychowawcy nie mogą się obejść – 34, nie można, bo dziecko nie rozumie przyszłości i tego, co jest dobre lub złe – 33, tak, ale wymaga to dużej mądrości, cierpliwości i umiejętności wychowawczych – 29, można przymuszać w niektórych sytuacjach, okolicznościach – 28, jeżeli przymus stosuje się w granicach rozsądku – 27. |