Abstrakt: |
Celem badania było ukazanie, na ile ocenianie szkolne wspomaga rozwój dzieci w młodszym wieku. Badanie przeprowadzono wśród 700 uczniów klas I-III ze szkół w Poznaniu i województwie poznańskim. Wykorzystano różnorodne metody i techniki badawcze, m.in. listy zdań niedokończonych, techniki projekcyjne i socjometryczne, kwestionariusze rozmów z dziećmi, ankiety dla rodziców i nauczycieli. Rzeczywistość edukacyjna badanych była zdominowana przez ocenianie szkolne. 91,8% dzieci stwierdziło, że szkoła i dom rodzinny przypisywały ocenom szkolnym wielką wagę. Dla 85,6% głównym celem podejmowanych działań szkolnych było uzyskiwanie jak najlepszych ocen, dla 47% było to najważniejszym zadaniem w szkole. Dzieci potrafiły wskazać kryteria oceniania stosowane i cenione przez nauczyciela; według dzieci najbardziej ceniono: estetykę, staranność, pilność, dokładność, solidność, zgodność wyniku końcowego pracy ze wzorem nauczycielskim. Szczególnie oceniane lubiły być dzieci osiągające bardzo dobre wyniki w nauce; dzieci te i ich rodzice (83%) domagali się nadal ocen cyfrowych, uzasadniając, że oceny te dają satysfakcję i komfort psychiczny. Dla 28% dzieci otrzymana ocena była jedynie źródłem informacji o sobie samym lub końcowym efekcie pracy. Dla 69% uczniów oceny były bardzo często źródłem silnych przeżyć lękowych, 53% odbierało negatywne oceny bardzo emocjonalnie, dla wielu stresujące było też oczekiwanie na ocenę. 25% dzieci było z siebie niezadowolonych, doświadczając emocji związanych z klimatem i atmosferą wyrażania opinii przez nauczyciela. Prawie wszystkie badane osoby zdawały sobie sprawę z mankamentów cyfrowego sposobu oceniania, uświadamiały sobie jego konsekwencje; znaczna grupa osób obawiała się radykalnych zmian i nie chciała całkowicie zrezygnować ze stopni, co uzasadniano obawą przed obniżeniem motywacji dzieci do pracy, pogorszeniem dyscypliny szkolnej, atmosferą rozprężenia, niewiadomymi związanymi z oceną opisową, możliwością braku orientacji w osiągnięciach dzieci. Rodzice i nauczyciele bardzo często i sygnalizowali obawy związane z nieprzygotowaniem dzieci do przejścia do klasy czwartej z systemem przedmiotowym i cyfrowym ocenianiem. Badania pokazały złożoność problemu oceniania, szczególnie mającego wspomagać rozwój dziecka, i uświadomiły, jak dalece ocena zawładnęła codziennością szkolną i życiem dziecka. |