Główne cele badania jakościowego były następujące: identyfikacja i analiza czynników warunkujących stopień i sposób realizacji podstawy programowej z historii; określenie roli, jaką pełni podstawa programowa w praktyce szkolnej i codziennej pracy nauczyciela; rozpoznanie metod kształcenia umiejętności złożonych i myślenia historycznego uczniów; określenie miejsca, jakie w nauczaniu historii w gimnazjum pełnią wymagania ogólne; analiza efektywności wdrażania wymagań ogólnych; określenie kryteriów badania jakości edukacji historycznej na poziomie gimnazjów; identyfikacja dobrych praktyk edukacji historycznej w gimnazjum. Badanie składało się z kilku elementów: obserwacji czterech lekcji jednego nauczyciela historii (po dwie lekcje w dwóch różnych klasach trzecich); wywiadu z nauczycielem na temat metod i praktyk nauczania oraz jego oceny nowej podstawy programowej; sprawdzenia poziomu umiejętności złożonych za pomocą arkusza; wywiadu z grupą uczniów (wybranych z obu klas). Łącznie przeprowadzono 80 obserwacji lekcji, 20 wywiadów indywidualnych, osiem wywiadów grupowych oraz 463 testy historyczne. Dobór szkół do badań był celowy. Wszyscy nauczyciele w nich uczący twierdzili, że znają podstawę programową z historii. Mimo to większość opracowywała konspekty lekcji na podstawie podręczników i materiałów zaproponowanych przez wydawnictwo. Nauczyciele mieli problemy z realizowaniem wymagań ogólnych. Tłumaczyli to trudnością w kształtowaniu umiejętności historycznych w klasach, w których uczy się wiele uczniów o zróżnicowanym poziomie wiedzy. Jednym z wniosków z badania było ujawnienie przeświadczenia nauczycieli, że głównym celem nauczania historii jest dostarczenie uczniom konkretnych wiadomości.