Abstrakt: |
Badanie modułowe przeprowadzono w ramach badań aktywności ekonomicznej ludności. Objęto nim absolwentów różnych typów szkół, którzy zakończyli naukę w latach 1994-1997. Analiza dotyczyła poziomu i typu wykształcenia absolwentów, poszukiwania i podjęcia pierwszej pracy, dalszej ścieżki zawodowej po zakończeniu wykonywania pierwszej pracy. Badaniem za pomocą kwestionariusza losów zawodowych objęto 2793 osoby (88,9% z badania modułowego – osoby, które ukończyły szkołę dzienną w latach 1994-1997), 1370 mężczyzn i 1423 kobiety, 1620 osób z miasta, 1173 ze wsi. Stwierdzono m.in., że absolwenci wykorzystali szersze możliwości kształcenia; wchodząc na rynek pracy, reprezentowali przeciętnie wyższy poziom wykształcenia niż absolwenci z lat 1989-1994; byli też lepiej wykształceni niż ich rodzice. Wybierając ścieżkę edukacyjną, kierowali się głównie zainteresowaniami. Swoje teoretyczne przygotowanie do zawodu oceniali na ogół dobrze, przygotowanie praktyczne – niżej. Pracę w ciągu miesiąca po zakończeniu nauki podjęło niecałe 22% absolwentów, pozostali aktywni zawodowo poszukiwali pracy – 47,6%; najczęstszą ścieżką zawodową było przejście po zakończeniu nauki poprzez bezrobocie do pracy. Odsetek bezrobotnych absolwentów wynosił 45,5-48,8%. Badani wchodzili na rynek pracy nieco wolniej niż absolwenci z lat 1989-1994, po sześciu miesiącach od zakończenia nauki i po roku osiągali podobny poziom aktywności zawodowej – po upływie 12 miesięcy pracowało 53,3% badanych. 69% badanych poszukujących pierwszej pracy uważało jej znalezienie za bardzo trudne; badani częściej niż poprzedni zwracali uwagę na brak ofert w zawodzie wyuczonym, wygórowane oczekiwania pracodawców, częste odmowy zatrudnienia. O tym, że pracę znaleźli dzięki rejonowym urzędom pracy, było przekonanych 7,4% badanych. Postawy wobec rynku pracy różnicował poziom wykształcenia. Najlepszą pozycję na rynku pracy mieli absolwenci szkół wyższych, po 12 miesiącach było zatrudnionych 95% z nich. Najtrudniejszy start mieli absolwenci z wykształceniem średnim ogólnym i podstawowym. Losy edukacyjne absolwentów były zdeterminowane również przez ich przynależność społeczno-zawodową, miejsce zamieszkania i płeć (po roku pracowało 70% aktywnych zawodowo mężczyzn i 62% kobiet). Do listopada 1997 pierwszą pracę podjęło 76,3% absolwentów, 51,8% pracowało zgodnie z zawodem wyuczonym. Stwierdzono, że reformy gospodarczo-społeczne, tworzące nowe warunki funkcjonowania rynku pracy, zmieniły wymagania stawiane zbiorowościom zasilającym ten rynek. |