Abstrakt: |
Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie o związek kolorów z emocjami, istnienie w naszej kulturze symbolicznych oznaczeń kolorów i określonych stanów emocjonalnych oraz o zgodność tych oznaczeń ze znaczeniem kolorów przyjętym w literaturze przedmiotu. W badaniu zastosowano Test Percepcji Kolorów (TPK) oraz Inwentarz Emocji. W pierwszym etapie badania wyodrębniono 100 określeń stanów emocjonalnych, w drugim – określenia te poddano ocenie pięciu sędziów kompetentnych z Instytutu Psychologii w Lublinie, w wyniku której stworzono Inwentarz Emocji składający się z 62 określeń przystępnych dla badanej młodzieży. Badaniu poddano 400 uczniów szkół podstawowych i średnich z Lublina i Lubelszczyzny w przedziale wiekowym 11-18 lat. Analiza ilościowa i jakościowa uzyskanych danych pozwoliła przypisać poszczególnym kolorom związki o różnym poziomie istotności statystycznej z pozytywnymi i negatywnymi stanami emocjonalnymi. Wysokie związki wykazano w następujących przypadkach: kolor biały – bezpieczeństwo, spokój, nieśmiałość; kolor szary – ponurość, ospałość; kolor czarny – nieszczęście; kolor zielony (szmaragd i trawiasty) – odprężenie, nadzieja; kolor zielony (jasna zieleń) – ożywienie, agresja; kolor błękitny – nadzieja, bezpieczeństwo, odprężenie; kolor granatowy – pewność siebie; kolor fioletowy (tylko grupa wiekowa 17-18 lat) – wyrozumiałość, bezpieczeństwo, współczucie; kolor różowy – czułość, miłość, radość; kolor karminowy – miłość, radość, agresja, wściekłość; kolor brązowy (jasny ugrowy) – nieśmiałość, bezradność, ponurość; kolor brązowy (ciemny) – nieszczęście, wrogość; kolor czerwony (cynober) – miłość, wstyd; kolor pomarańczowy (tylko grupa wiekowa 17-18 lat) – zniecierpliwienie, napięcie, bezradność; kolor ugrowy [tylko grupa wiekowa 17-18 lat] – ospałość, rezygnacja; kolor żółty (żółcień ciemna) (tylko grupa wiekowa 17-18 lat) – zadowolenie, optymizm; kolor żółty (cytrynowy) – radość, zadowolenie. Związki między kolorami a stanami emocjonalnymi różnicował wiek badanych, w części przypadków stwierdzono związki tylko w grupie najstarszej (17-18 lat). Ogólnie rzecz biorąc, ze stanami przyjemnymi wiązały się raczej kolory: biały, zielony (szmaragd i jasna zieleń), błękit, granat, róż, czerwień, żółcień i żółta cytryna; ze stanami przykrymi: szary, czarny, jasna zieleń, fiolet, brąz ciemny i jasny, pomarańcz i ugier. Wyniki te okazały się częściowo zbieżne z dotychczasowymi ustaleniami zawartymi w literaturze psychologiczn |