Abstrakt: |
Celem badania było zaktualizowanie i rozszerzenie wiadomości o dynamice wypowiedzi kolorystycznych dzieci. W badaniu zastosowano metodę opartą na spontanicznej działalności twórczej dzieci i młodzieży w naturalnych warunkach pracy lekcyjnej. Badaniem objęto trzy grupy wiekowe, z której każdej zaproponowano następujące tematy: grupa przedszkolna (wiek 3,6-6,6 lat): Kolorowy świat, Motyl, Kolory tańczą, Walka kolorów, Czarodziejski dywan; grupa z klas I-III: Sad wiosenny, Sad latem, Sad jesienią, Sad zimą; grupa z klas IV-VIII: Rajski ptak (technika kolażu), Wesołe miasteczko (technika batiku), Najpiękniejsze miejsce na ziemi (technika plakatówki), Portret psychologiczny (technika klejówki). Łącznie przebadano 1207 osób, w tym 457 dzieci przedszkolnych, 421 dzieci z klas początkowych oraz 338 dzieci z klas IV-VIII. Terenem badania był region południowo-wschodniej Polski (okolice Tomaszowa Lubelskiego, Puław, Białej Podlaskiej, Włodawy i Lublina). Wyniki badania ujawniły, że kolor i uzyskiwane barwy stawały się od piątego roku życia podstawowym środkiem ekspresji w działalności plastycznej dzieci. Intuicyjne odczuwanie przez dzieci przedszkolne emocjonalnego znaczenia kolorów prowadziło do kształtowania się schematów kolorystycznych, co przypuszczalnie stanowiło podstawę formowania się symbolicznego znaczenia kolorów w wymiarze indywidualnym, społecznym i kulturowym. Wybór kolorów u dzieci młodszych miał początkowo charakter przypadkowy, około piątego roku życia wybór ten podyktowany był atrakcyjnością koloru (jego czystością, jasnością, kontrastem itp.). Około szóstego roku życia związek między wybranym kolorem a przedstawianym przedmiotem stawał się bardziej uwewnętrzniony (psychiczny) i wynikał z emocjonalnego stosunku dziecka do przedmiotu i określonych kolorów. W wieku 13 lat następowała regresja i obniżenie się wartości funkcji estetycznej, będące konsekwencją przełomu między ideoplastyką a fizjoplastyką, czyli wizualno-realistycznym traktowaniem kolorów jako środków obrazowania. |