Abstrakt: |
Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy dom rodzinny stanowił obszar doświadczeń praktycznych ucznia, które były źródłem wiedzy i umiejętności. Badaniem objęto 144 gospodarstwa domowe, w tym 72 z obszaru wiejskiego i 72 z miejskiego. Wyniki badania ujawniły, że średnie nasycenie badanych gospodarstw domowych w obiekty techniczne było stosunkowo wysokie – niemal we wszystkich domach znajdowały się odbiorniki TV, radia, magnetowidy, pralki, lodówki, odkurzacze, elektryczne młynki do kawy, maszyny do szycia i rowery. Okazało się jednak, że dzieci nie miały bezpośredniego kontaktu z tymi urządzeniami, szczególnie w przypadku zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego. Miejsce zamieszkania nie różnicowało w istotny sposób analizowanych zjawisk. W 1/3 badanych domów stwierdzono obecność książek technicznych o charakterze popularnonaukowym, a w 1/5 – czasopism o takiej tematyce. Ponadto 32% dzieci mogło korzystać samodzielnie z domowego księgozbioru. Większy okazał się udział telewizji we wzbogacaniu indywidualnych doświadczeń dzieci, w tym w szczególności programu Profesor Ciekawski. W zakresie obowiązków domowych rodzice angażowali dzieci głównie w sprzątanie mieszkań (57,6%). Dzieci rzadziej robiły zakupy czy uczestniczyły w przyrządzaniu posiłków. W niektórych wiejskich gospodarstwach domowych dzieci pracowały w polu, co było niekorzystne ze względów zdrowotnych. Wśród zabaw, w które angażowały się dzieci w domu rodzinnym, przeważały zabawy konstrukcyjne (79,3%). Majsterkowaniem zajmowało się 43,8% dzieci, co wiązać można było z dostępnością miejsc do majsterkowania w domach oraz występowaniem w nich zestawów montażowych (70%). Rodzice nie wykorzystywali zdaniem badacza w wystarczającym stopniu możliwości kontaktu dziecka z takimi obiektami środowiska lokalnego dzieci, jak zakłady przemysłowe, rolno-spożywcze i zakłady rzemieślnicze. |