Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie o to, jaki był i od czego zależał poziom krytycznego czytania uczniów klas trzecich szkoły podstawowej na wsi i w miastach. Poziom krytycznego czytania wyznaczał stopień wykonania zadań z zakresu informacyjnego, wyjaśniającego i oceniającego. Do konstrukcji testów krytycznego czytania wykorzystano taksonomię IWO. Za możliwe uwarunkowania poziomu krytycznego czytania uznano zasób leksykalny uczniów, ich technikę czytania, zainteresowania czytelnicze oraz osiągnięcia z innych przedmiotów szkolnych. Badaniem objęto 444 uczniów szkół miejskich (221 osób) i wiejskich (223). Uzyskane przez badanych średnie wskaźniki krytycznego czytania wyniosły: dla uczniów miejskich – 12,2 (baśń), 11,7 (legenda), 8,6 (tekst przyrodniczy), 11,9 (instrukcja); dla uczniów wiejskich – 8,33 (baśń), 9,67 (legenda), 11,4 (tekst przyrodniczy), 11,3 (instrukcja). Okazało się zatem, że uczniowie miejscy osiągnęli lepsze wyniki w testach opartych na baśni i legendzie, gorsze zaś – na tekstach przyrodniczych i instrukcji. Odwrotna sytuacja miała miejsce w przypadku uczniów wiejskich. Potwierdzono również silną zależność między umiejętnością krytycznego czytania a zasobem leksykalnym uczniów oraz ich techniką czytania. Słabsza, lecz nadal istotna statystycznie okazała się zależność między osiągnięciami uczniów z innych przedmiotów a poziomem krytycznego czytania. Nie potwierdzono za to wpływu zainteresowań czytelniczych.