Abstrakt: |
Celem badania było udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: jak wychowankowie zakładu dla nieletnich oceniali swoich nauczycieli resocjalizujących i czego od nich oczekiwali; jaka była samoocena nauczyciela resocjalizującego; czy nauczyciele przedmiotowi powinni posiadać dodatkowe przygotowanie z nauczania resocjalizującego; które z form doskonalenia nauczycieli były najbardziej efektywne; jak poprawić system kształcenia i doskonalenia nauczycieli resocjalizujących? W 1995 roku badaniem objęto 62 wychowanków dwóch zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, do których skierowano kwestionariusz Belfer J. Janowskiej i P. Krupy, oraz nauczycieli resocjalizacyjnych z czterech placówek, których przebadano kwestionariuszem Sokrates tych samych autorów. Badaniem podłużnym w 1990 i 1995 roku objęto z kolei dyrektorów szkół niemal wszystkich placówek resocjalizacyjnych resortu sprawiedliwości. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że w opisie swoich nauczycieli wychowankowie placówek resocjalizacyjnych dokonali znacznie więcej wyborów pozytywnych niż negatywnych. Za najbardziej pożądane cechy nauczyciela uznano przede wszystkim zaangażowanie emocjonalne (72%), otwartość (71%) i umiejętność organizowania pracy (71%). Sami nauczyciele resocjalizacyjni dokonali pozytywnej samooceny przede wszystkim w sferze samodoskonalenia zawodowego (79,11%), następnie kompetencji zawodowych (68,45%), stereotypowości sądów (65,44%) i przygotowania zawodowego (65,38%). Raczej nisko oceniono się pod względem demokratycznego stylu pracy, najgorzej zaś – zaangażowania emocjonalnego i podejścia do pracy. Opinie dyrektorów szkół dotyczące kwalifikacji nauczycieli resocjalizacyjnych ujawniły, że efektywność nauczania resocjalizującego wiązano przede wszystkim z dodatkowymi kwalifikacjami nauczycieli, następnie ze stosowaniem systemu nauczania resocjalizacyjnego, a na końcu z odrębnym programem nauczania i podręcznikami. Docenianie znaczenia tych czynników zwiększyło się w 1995 roku w stosunku do 1990 roku. Za najbardziej efektywną formę doskonalenia nauczycieli resocjalizacji uznano konferencje metodyczne (1990 rok: 32%, 1995 rok: 29%), za najmniej zaś – stopnie specjalizacji (odpowiednio 22% i 18%). Największe zmiany w ocenie form doskonalenia nauczycieli dokonanej przez dyrektorów miały miejsce w przypadku samokształcenia – w 1990 roku 20% uznało ją za efektywną, a w 1995 roku 26%. |