Abstrakt: |
Przedmiotem badania była rola nauczyciela akademickiego w popularyzowaniu wiedzy. W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, techniką wywiadu (głównie) z 243 nauczycielami z dziewięciu krakowskich uczelni wyższych: humanistycznych, technicznych i specjalistycznych. W badanej populacji było 106 kobiet oraz 137 mężczyzn. 74 respondentów było profesorami, 22 – doktorami habilitowanymi, 66 – doktorami, 86 – magistrami. Badanych pytano o działania naukowe, dydaktyczne na uczelni oraz poza placówką macierzystą (pozauczelniane: opiniowanie projektów, uczestnictwo w organach o charakterze naukowym, uczestnictwo w radach redakcyjnych czasopism, wykonywanie ekspertyz itp.). Ponadto przeprowadzono wywiady z kierownictwem instytucji oraz organizacji zajmujących się edukacją, przeanalizowano dokumenty i biografie wybitnych polskich uczonych. Podczas badania napotkano trudności związane z niechęcią respondentów do odpowiadania na wybrane albo wszystkie pytania. Pracownicy naukowi bali się, że podane przez nich informacje zostaną wykorzystane w innych celach niż naukowe. Niektórzy tłumaczyli brak odpowiedzi poufnością niektórych informacji. Niemniej okazało się, że blisko 80% badanych angażowało się w naukową oraz dydaktyczną działalność poza uczelnią – najczęściej profesorowie, najrzadziej zaś magistrzy. Stwierdzono ponadto, że częstotliwość zaangażowania zależy od typu uczelni macierzystej pracowników – równoległą działalność dydaktyczną podejmowali przede wszystkim profesorowie i doktorzy habilitowani z uczelni technicznych. Najbardziej aktywni pod względem naukowym (poza uczelnią) byli doktorzy habilitowani z placówek technicznych oraz doktorzy z placówek specjalistycznych. W działalność społeczną – jak się okazało – najintensywniej angażowali się: profesorowie ze szkół humanistycznych, profesorowie i doktorzy habilitowani z uczelni technicznych oraz doktorzy habilitowani i doktorzy z uczelni specjalistycznych. Działalność dydaktyczna poza uczelnią polegała najczęściej na prowadzeniu zajęć dla studentów dziennych, zaocznych i wieczorowych w placówkach innych niż macierzysta, także na szkoleniach, odczytach i prelekcjach. 30,9% respondentów było powoływanych do opiniowania i realizowania projektów. 76,5% badanych należało do stowarzyszeń i organizacji, najczęściej o charakterze naukowym. 24,7% nauczycieli przyznało się do aktywności politycznej (wystąpienia publiczne, konferencje, spotkania i wiece wyborcze). |